گسترش فقر و تـورم ؛ گرانی های افسار گسیخته
فرشاد مؤمنی اقتصاددان و عضو حیات علمی دانشگاه علامه هشدار داد: «در سال ۱۳۹۰ کل خانوارهای زیر خط فقر حدود ۳.۷ میلیون نفر بود اما در سال ۱۳۹۸ از ۷.۸ میلیون عبور کرد و از سال ۱۳۹۹ تاکنون در آستانه ۱۰ میلیون خانوار و فراتر از آن قرارگرفته است.» روز گذشته نشست «چشم‌انداز اقتصاد ایران در سال آینده» در دانشگاه صنعت نفت اهواز با حضور چندان از اقتصاددانان کشور برگزار شد. فرشاد مؤمنی اقتصاددان و عضو حیات علمی دانشگاه علامه در این نشست گفت: کسانی در ایران فکر می‌کنند با استمرار خام فروشی و تأکید بر بسط توریسم یا تمرکز بر موقعیت ترانزیتی کشور می‌توان کشور را به توسعه رساند اما هر کدام این‌ها در واقعیت حکم افزودنی‌های پس از تهیه غذا رادارند و فقط می‌توانند مزه غذاها مقداری تغییر دهند. خیلی‌ها الآن فکر می‌کنند ما اگر ارز و ریال در اختیار داشته باشیم مشکلی نخواهیم داشت اما در اندیشه توسعه گفته می‌شود وفور منابع ارزی و ریالی می‌تواند مانند بلا عمل کند….
او افزود: کارنامه دهه ۱۳۹۰ را باید با دقت و عالمان به زیر ذره‌بین برد. زوایای پرشماری در این زمینه وجود دارد که می‌شود گفت بدترین کارنامه اقتصادی ایران در ۵۰ سال گذشته بوده است. در دهه ۹۰ چیزی حدود ۷۰۰ میلیارد دلار ارز و هزاران هزار میلیارد تومان، ریال مصرف کرده‌ایم درحالی‌که رشد جی دی پی حدوداً صفر داشته‌ایم. در این دهه با وجود همه آن امکانات مادی و انسانی درآمد سرانه حدود ۳۶ درصد سقوط کرده است یعنی به‌طور متوسط ۳۶ درصد سفره هم‌وطنان ما کوچک‌تر شده است. ما باید ببینیم که چرا با روند سقوط تشکیل سرمایه ناخالص روبرو هستیم؟ تشکیل سرمایه که یک متغیر آینده‌نگر است در این دهه با رشد میانگین منفی ۷ درصد روبرو بوده است. این یعنی ما کارهایی کرده‌ایم که انگیزه‌های سرمایه‌گذاری نصف شده است. برای اینکه تصوری از کیفیت زندگی مردم در دهه ۹۰ داشته باشیم کافی است بدانیم طی این ده سال شاخص قیمت مصرف‌کننده در ایران ۱۱ برابر شده است. در داده‌های سال ۱۳۶۵ می‌گوید از کل جمعیت ایران ۱۸۰ هزار نفر تحصیلات داشته‌اند درحالی‌که در سال ۱۳۹۵ این نسبت از ۱۳ میلیون نفر گذشته است لذا یکی از پارادوکس‌های بزرگ در دهه ۹۰ این بود که علی‌رغم این جهش، با سقوط بهره‌وری نیروی کار مواجه هستیم.
وی خاطرنشان کرد: در پی این کارنامه ناگوار دهه ۹۰، ما باید متوجه شویم که از طریق سیاست‌های تورم‌زا و اشتغال زدا ایران نجات پیدا نمی‌کند. در کتاب «هنر تحریم‌ها» آمریکایی‌ها شفاف گفته‌اند که اگر ما بخواهیم کمر ایران را بشکنیم، باید تحریم‌ها به‌گونه‌ای کانالیزه شود که سیاست‌گذاران ایران در دام سیاست‌های تورم‌زا بیفتند.
مؤمنی بابیان اینکه بزرگ‌ترین خطر برای سال آینده ما، این است که دولت و مجلس تصور کنند که جز سیاست‌های تورم‌زا راه دیگری برای اداره کشور وجود ندارد، گفت: برآوردهایی که ما از بودجه داریم این است که از چندین کانال اقتصاد ایران به یک تورم افسارگسیخته دست خواهد یافت.
مؤمنی در بخش دیگری از سخنان خود به برخی فاکتورهای اقتصاد ملی پرداخت و گفت: گزارش‌های رسمی می‌گوید در دهه ۹۰ به خاطر شوک‌های قیمتی میزان مصرف گوشت در طبقات کم‌درآمد ۶۰ درصد سقوط کرده است و میزان مصرف لبنیات، ۳۵ درصد سقوط کرده است. وی افزود: باید به این توجه داشته باشیم که در همین چندماهه اخیر که ارز ترجیحی شکر و برنج وارداتی برداشته شد، قیمت این کالاها بیش از سه برابر رشد کرد بنابراین دولت توان این را ندارد بگوید ما جبران می‌کنیم. قدرت خرید آن ۴۵۵۰۰ تومان در چندساله ۱۳۹۰ تاکنون به زیر ۱۷ درصد سقوط کرده است. در کشوری که بحران تولید دارد، حمایت‌های نقدی همه دستگاه اقتصادی را به فروپاشی تهدید می‌کند. عضو حیات علمی دانشگاه علامه در پایان سخنان خود گفت: من از نمایندگان مجلس تقاضا می‌کنم به‌طور جدی جهت‌گیری‌های مالیاتی لایحه بودجه ۱۴۰۱ را زیر ذره‌بین قرار دهند. سهم مالیات بر ثروتمندان، از کل مالیات دریافتی دولت کمتر از ۱۰ درصد است درحالی‌که تولیدکنندگان صنعتی ما چیزی حدود ۳۵ درصد درامدهای مالیاتی دولت را تأمین می‌کنند. وقتی شما هزینه فرصت تولید را بالا می‌برید معلوم است که انگیزه‌ها کاهش می‌یابد. ببینید چه بلایی بر سر تولید کشور آمده است که در سال ۱۳۹۷ نرخ رشد کلی اقتصاد ما منفی ۴.۹ درصد بوده اما نرخ رشد صنعت منفی ۹ درصد بوده است یعنی شکنندگی و آسیب‌پذیری خانوارها و تولیدکنندگان کشور به یک آستانه نگران‌کننده رسیده است سیاست‌گذاران باید پاسخ دهند که آقایان یادشان رفته در سال‌های ۹۷ و ۹۸ که جهش‌های نرخ ارز تدارک دیده‌شده با چه میزانی از خروج سرمایه مادی و انسانی مواجه شدیم؟ طبق گزارش‌های بانک مرکزی در سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۶فقط ۲۰۰ میلیارد دلار خروج سرمایه از کانال‌های رسمی رخ‌داده است. دانشگاه شریف می‌گوید تمایل به خروج در بین دانشگاهیان بعد از شوک‌های ارزی دو برابر شده است. توصیه ما این است که با هر نوع سیاست بی‌ثبات کننده اقتصاد کلان از قبیل شوک قیمتی و نرخ بهره‌ی کمرشکن فعلی شوخی نکنید چراکه این‌ها در اقتصاد به عنوان قیمت کلیدی تعبیر می‌شوند. دکتر فرشاد مؤمنی رئیس موسسه دین و اقتصاد و استاد دانشگاه علامه طباطبایی بابیان اینکه اختصاص ارز ترجیحی کالا را گران نکرد، خطاب به مسئولین گفت که شما با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی می‌خواهید فشار را از دوش فقرا بردارید، اما ما باقاعده مبانی علمی و تجربه ۳۰ ساله می‌گوییم که این ادعا نسبتی با واقعیت ندارد و چگونه از طریق اعمال سیاست تورم‌زا و اشتغال زدا می‌شود مشکلات معیشتی مردم را حل کرد؟ به عقیده این استاد اقتصاد، اگر سیاست‌های ۵ گانه تورم‌زا که در سند لایحه بودجه پیش‌بینی‌شده، به تصویب برسد با فقر و فلاکت و وابستگی‌های فزاینده به دنیای خارج و تعمیق فساد و نابرابری‌های ناموجه، مواجه خواهیم بود.
ستاره صبح
به کانال صدای مردم در تلگرام بپیوندید
@sedayemardomdotnet
