ریال، دیجیتالش کجا بود؟!
در شرایطی که روند ریزشی مهم‌ترین بازارهای پایتخت ازجمله بورس کماکان ادامه دارد و بی‌ثباتی در اقتصاد حکمرانی می‌کند، زمزمه‌ها از روی کار آمدن پول جدید کشور حکایت می‌کند؛ آن‌هم در شرایطی که نوسان همچنان دامن بسیاری از بازارها را گرفته و اقتصاد در وضعیت بحرانی و غیرقابل‌پیش‌بینی برای سرمایه‌گذاری، به دلیل ابهامات در برجام و سایر مسائل بین‌المللی و البته داخلی به سر می‌برد…..
معاون فناوری نوین بانک مرکزی در آخرین اقدامات این بانک خبر داده: «رمز ارز پول بانک مرکزی به نام رمز ریال به‌صورت آزمایشی به‌زودی اجرا می‌شود.» آن‌طور که مهران محرمیان چند روز پیش در حاشیه مراسم هفتمین همایش مالی اسلامی خبر داد: «راهکار بانک مرکزی برای حل تناقض بین تمرکززدایی که در ذات رمزارزهاست و از سوی دیگر موضوع حاکمیت پول کشورها وجود دارد بحث رمز پول ملی کشورها مطرح‌شده است.» به گفته وی: «بسیاری از بانک‌های مرکزی کشورها در این خصوص فعالیت می‌کنند، در بانک مرکزی کشور ما نیز از چند سال گذشته این موضوع مطرح‌شده و اقدامات فنی انجام‌شده و مقررات آن در شورای پول و اعتبار نیز تصویب‌شده است.» به گفته این مسئول: «به‌زودی فاز آزمایشی رمز پول بانک مرکزی با نام رمز ریال اجرا می‌شود و استفاده عمومی دارد و به‌صورت اسکناس است اما در فضای دیجیتال منتشر می‌شود و در اختیار مردم قرار می‌گیرد.» وی درباره استفاده از رمز ارز در واردات کالا گفت: «مصوبه مردادماه هیات وزیران بود که در واردات از رمز ارز استفاده کنیم که آیین‌نامه‌های اجرایی آن در حال تدوین است و به‌زودی اجرا و جزییات این موضوع اعلام می‌شود و هدف این است که افرادی که می‌خواهند در واردات از رمز ارز استفاده کنند مشکلی نداشته باشند.» به نظر می‌رسد بانک مرکزی به دنبال این است تا یک استیبل‌کوین یا ارز دیجیتال باثبات به نام رمز ریال را تولید کند که بر اساس ساختارهای کریپتو کار می‌کند. گفته می‌شود استیبل‌کوین‌ها، همان ارزهای دیجیتال باثبات یا ارزهای دیجیتال با قیمت ثابت، هستند که به‌عنوان یکی از نوآوری‌های جالب دنیای ارزهای دیجیتال شناخته می‌شوند. به زبان ساده می‌توان گفت که ویژگی بارز این ارزها، ثبات قیمت آن‌هاست. چراکه قیمت این ارزها در شرایط مختلف ثابت است و مانند سایر انواع ارزهای دیجیتال دچار نوسان نمی‌شود. با نگاهی به کارکرد این رمز ارز به نظر می‌رسد که بانک مرکزی به دنبال این است تا یک پول پایداری به نام رمز ریال را تولید کند. سیاستی که بسیاری از بانک‌های مرکزی در دنیا به آن روی آورده‌اند؛ اما واقعیت این است که این سیاست در کشورهایی نتیجه خوبی داده که دارای اقتصاد با ثباتی هستند، اما در کشوری مانند ونزوئلا که همچون کشور ما، از شرایط اقتصادی بی‌ثباتی برخوردار است به فاجعه ختم شده و بیم آن می‌رود تا شرایط فاجعه‌بار مشابهی در ایران نیز تجربه شود.
حالا در حالی اسکناس جدید ایران در آستانه رونمایی قرارگرفته که اذهان عمومی با توجه به تجربه سرمایه‌گذاری در بورس، نگاه خوبی به این موضوع ندارند و تحلیلگران نیز به دلیل حکمرانی بی‌ثباتی در شرایط اقتصادی کشور بر این باور هستند که تحت چنین شرایطی تنها چیزی که استفاده‌ای برای اقتصاد نمی‌تواند داشته باشد، اجرای سیاست‌هایی این‌چنینی است. به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاران داخلی به دلیل تجربه‌های تلخ بورسی خود گرایشی به سرمایه‌گذاری در این بخش نخواهند داشت و ترجیح می‌دهند به بازارهای اصلی کریپتو، فارکس یا حتی در داخل کشور، به سمت سرمایه‌گذاری در مسکن و خودرو بروند. البته درصورتی‌که متاورس که دنیای جدیدی برای سرمایه‌گذاری ایجاد کرده را از این موضوع فاکتور بگیریم. پرسشی که می‌توان مطرح کرد این است که با توجه به ایجاد بی‌ثباتی در بازارهای پایتخت و از بین رفتن اعتمادبخش زیادی از سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری در داخل کشور، این‌گونه تصمیمات چه فایده‌ای برای کشور می‌تواند داشته باشد؟ معلوم نیست بانک مرکزی برای اجرای این سیاست، چه بودجه‌ای را در نظر گرفته و چه ریخت‌وپاش‌هایی در این زمینه خواهد شد. به نظر می‌رسد بدون توجه به اصلاح زیرساخت‌های اقتصادی کشور و از بین بردن بی‌ثباتی رونمایی از رمز ریال نتیجه‌ای جز هدررفت منابع نخواهد داشت. در این زمینه بد نیست از تجربه کشورهای با وضعیت اقتصادی مشابه استفاده شود تا در صورت شکست این سیاست، منابع کشور بیش از این به هدر نرود. بد نیست سکان‌داران بانک مرکزی پیش از اجرای این سیاست نگاهی به نظرات کارشناسی و واکنش اذهان عمومی بیندازند، بی‌شک در تصمیم خود صرف‌نظر خواهند کرد. رونمایی از رمز ریال در روزهای اخیر با واکنش زیادی از سوی افکار عمومی مطرح‌شده و بسیاری بر این باور هستند که ریال با افت سالانه بیش از ۲۵درصدی خود چه ارزشی دارد که حالا بانک مرکزی در اندیشه رونمایی از رمز ریال است. با توجه به نگرانی‌های مطرح‌شده بانک مرکزی باید در زمینه کاربرد مؤثر این رمز ریال بیشتر شفاف‌سازی کرده و نقشه راه خود برای موفقیت در این زمینه را برای عموم ترسیم کند. اینکه تجربه ونزوئلا در ایران در اثر استفاده از این استیبل کوین تکرار نخواهد شد نیاز به توضیحات کارشناسی بیشتری دارد که بانک مرکزی باید در این زمینه شفاف‌سازی کند.
بایدونبایدهای رمز ارز ملی
بانک مرکزی ایران در حالی از راه‌اندازی فاز آزمایشی رمز پول بانک مرکزی ایران با عنوان «رمز ریال» خبر می‌دهد که برخی کارشناسان حوزه فناوری معتقدند دیجیتالی کردن ریال، با ارزش و پشتوانه فعلی، بی‌معنی است زیرا با گذشت سال‌ها از مطرح‌شدن موضوع ارزهای دیجیتالی در ایران، این حوزه هنوز مقررات‌گذاری نشده و بلاتکلیف مانده است.
به گزارش ایسنا، ارز دیجیتال یا Cryptocurrency یک فرم از پول الکترونیکی است که از یک فناوری غیرمتمرکز استفاده می‌کنند که به کاربران امکان پرداخت امن و ذخیره پول را بدون نیاز به ثبت‌نام یا استفاده از بانک‌ها و سازمان‌های واسطه می‌دهند. زمانی که صحبت از ارزهای دیجیتال در کشور ما هم داغ شد، مسئولان حوزه ارتباطات، از پیاده‌سازی آزمایشی نخستین ارز دیجیتالی کشور توسط پست‌بانک و عرضه به‌نظام بانکی برای تأیید خبر دادند.
باوجوداین، کارشناسان حوزه بانکداری الکترونیک معتقدند اولاً رمز ارز بومی فارغ از اینکه چه ماهیتی داشته باشد، عبارت غلطی است زیرا ارز یعنی واحد پولی خارجی، بنابراین وقتی کلمه‌ی بومی به آن اضافه شود، عبارت را دچار اشتباه می‌کند. اما اینکه بخواهند پول ریال را به‌صورت توکن‌هایی تولید کرده و در اختیار مردم قرار دهند که معامله روزانه انجام دهند، ذاتاً کار بدی نیست. مثل اینکه در کیف پول نرم‌افزاری موبایل، ۱۰۰هزار واحد ریالی باشد که بتوان از آن استفاده کرد.
پول مجازی بومی، خدمت نوینی نیست
از طرفی، به اعتقاد این کارشناسان، جنبه فناورانه پول مجازی بومی آن‌قدر جذاب نیست که خدمت نوینی باشد، در واقع اگر ما توکنی در اختیار مردم قرار دهیم که هر توکن معادل یک ریال است، نه پایین و نه بالا می‌رود و دیگر ارزی نیست، بلکه همان پول ریالی به‌صورت الکترونیکی است که جذابیت فناوری و سرمایه‌گذاری ندارد. بنابراین پول مجازی داخلی پایه ریال بر بستر بلاک‌چین به خاطر سهولت انتقال بین مردم، نه جایگاهی ازنظر فناوری دارد و نه جایگاهی ازنظر ارزش سرمایه‌گذاری و از آن استقبال نمی‌شود.
باوجوداین اخیراً از سوی بانک مرکزی، این‌طور عنوان‌شده که توان بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز افزایش‌یافته است و رمز ارز ملی در آینده نزدیک به‌صورت آزمایشی راه‌اندازی خواهد شد. البته پس‌ازآن سید ابوطالب نجفی، مدیرعامل شرکت خدمات انفورماتیک اعلام کرد در بانک مرکزی هم سندی در خصوص رمزپول تدوین شده و به نظر می‌رسد این پروژه سال آینده به بلوغ می‌رسد. البته او تأکید کرد که مسئله پروژه رمزپول فقط تبدیل ریال به فرم دیجیتال نیست بلکه باید ابعاد اقتصادی، اجتماعی، حقوقی و ریسک‌ها را نیز در نظر بگیریم که این مسئله نیازمند مطالعات سنگین است.
ریال دیجیتالی همین حالا هم در کیف پول افراد وجود دارد
رضا قربانی، رئیس کمیسیون فین‌تک سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران در پاسخ به این پرسش که آیا رمز ارز ملی می‌تواند منجر به توسعه فرهنگ حداقلی در حوزه رمز ارز شود یا خیر، گفت: «رمز ارز ملی هیچ تاثیری در توسعه فرهنگ کریپتو نخواهد داشت. ما هر فعالیتی را که شروع می‌کنیم اولین سؤال این است که چرا قصد انجام آن را داریم؟ آن‌ها در پاسخ می‌گویند که قصد ایجاد ریال دیجیتالی دارند و این در حالی است که ریال دیجیتالی همین‌الان در کیف‌پول‌ها و کارت‌های بانکی افراد وجود دارد. این ریال قرار است چه تفاوتی داشته باشد؟»
او همچنین با اشاره به اینکه در دنیا پشت ارزهای دیجیتال طلا، فلزات گران‌بها، دلار یا ارزهای ارزشمند است، با بیان اینکه دیجیتال کردن ریال چه سودی دارد؟ این کار را شوآف دانسته و می‌گوید مشخص نیست چه مسئله‌ای را قرار است حل کند.
همدلی – فاطمه آقایی‌فرد
به کانال صدای مردم در تلگرام بپیوندید
@sedayemardomdotnet
