مهاجرت از نخبگان و المپیادی‌ها به سطح متوسط جامعه رسیده است
مهاجرت و خصوصاً مهاجرت نخبگان از ایران مدت‌هاست که به یک دغدغه مهم تبدیل شده است. شاید به همین خاطر است که تقی آزاد ارمکی، جامعه‌شناس می‌گوید: «در حال حاضر ما دو نوع بحران داریم، یک نوع بحران درون سیستمی یا درون نظامی و نوع دیگر بحران برون نظامی است. بحران اساسی دراین‌باره تنظیم رابطه ما با جهان است، ما از این منظر در یک وضعیت بحرانی بنیادی قرار گرفته‌ایم، به همین دلیل مسئله تحریم، جنگ، مداخله‌ها در ایران، مداخله ایران در کشورهای حاشیه‌ای، جنگ در حاشیه ایران را شاهد هستیم؛ در این میان از همه مهم‌تر مسئله مهاجرت وجود دارد. مردم در اروپا هم مهاجرت می‌کنند، اما اصطلاحاً نمی‌روند تا برای همیشه گم بشوند، آن‌ها می‌روند که مؤثر واقع بشوند و درعین‌حال برگردند تا در جامعه خودشان اثرگذار شوند.»….
به گزارش خبر آنلاین، او معتقد است که مهاجرت در ایران یک مسیر یک‌طرفه است، آدم‌ها می‌روند که در جهان گم بشوند، می‌روند در یک سرزمین دیگری زندگی کنند و وقتی‌که رسیدند می‌گویند آخیش و خیلی‌هایشان به کشور بی‌اعتنا می‌شوند و از کشورشان فاصله می‌گیرند، گویی به‌سرعت فرهنگ محلی را می‌پذیرند، بنابراین عموماً می‌روند که بمانند، به همین دلیل است که ایرانیان مهاجرت کرده نقش عمده‌ای در ساختن جهان دیگر پیدا می‌کنند.
آمارهایی از مهاجرت نخبگان
تحلیل آمار دریافتی از اداره گذرنامه در بازه زمانی سال ۱۳۸۰ تا مرداد ۱۳۹۹ نشان می‌دهد که ۵۶.۶ درصد از «دارندگان مدال در المپیادهای دانش‌آموزی»، ۶۹.۱ درصد از «مشمولان بنیاد نخبگان» و ۷۸.۳ درصد از افراد «حائز رتبه‌های یک تا هزار» آزمون سراسری در داخل کشور هستند. در میان گروه‌های موردبررسی، به ترتیب المپیادی‌ها با ۳۷.۲ درصد، مشمولان بنیاد نخبگان با ۲۵.۵ درصد و رتبه‌های یک تا هزار آزمون سراسری با ۱۵.۴ درصد بیشترین درصد افراد مقیم خارج را به خود اختصاص داده‌اند.
رتبه ۱۹ ایران در
«دانشجو فرستی» به دنیا
جایگاه دانشجو فرستی ایران در بازه زمانی ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۲ از رتبه ۲۹ در جهان به رتبه ۱۱ ارتقاءیافته بود که بالاترین جهش رتبه دانشجو فرستی ایران در طول دو دهه گذشته بوده است. در بازه زمانی ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۸ جمعیت دانشجویان ایرانی در خارج از کشور در تراز ۵۰ هزار دانشجو ثابت مانده و به رتبه ۱۹ ام تنزل یافته است.
مهاجرت از نخبگان به سایر گروه‌های جامعه رسید
مهاجرت در نخبگان که در سال‌های گذشته در گروه‌های فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های معتبر،المپیادی‌ها و رتبه‌های تک‌رقمی دانشگاه‌ها بسیار پرسروصدا بود، حالا به سطح متوسط جامعه و حتی افرادی با مهارت‌های کاری و نه تحصیلی رسیده است.
چه شد که نیروی کار ایرانی
به خارج رفت؟
نیروی کار ماهر ایرانی برای تطبیق‌پذیری‌اش با مهارت‌های بازار کار جهانی مشکلاتی نظیر زبان انگلیسی، سطح استانداردها و غیره دارد، از طرفی دیگر کشورهای مهاجرپذیر به این جمع‌بندی رسیده‌اند که اگر بخواهند چه از ایران و چه از بقیه کشورها نیروی کار جذب کنند، مشکل تطبیق استانداردهای مهارتی دارند، بنابراین دست به یک راهکار زدند. راهکار آن‌ها پیشنهاد‌های اغواکننده و درعین‌حال جذاب برای جذب نیروی کاری که در ابتدا بخواهد در مقاطع تحصیلی درگیر شود است؛ یعنی کارکرد اصلی جذب دانشجوی بین‌المللی در دنیا، تأمین نیروی کار موردنیاز برای بازار کار آن کشور است.
یک تیر و دو نشان کشورهای مهاجرپذیر
در همین خصوص بهرام صلواتی، مدیر رصدخانه مهاجرت ایران می‌گوید: برای همین کشورهای مهاجرپذیر تصمیم گرفتند کمبود نیروی کار خود را از طریق سیستم دانشگاهی‌شان رفع کنند؛ به همین خاطر دانشجویان را از کشورهای مختلف می‌گیرند و نیروی کار را آنجا تربیت و با فرهنگ و زبان و مهارت‌های موردنیازشان آشنا می‌کنند. درعین‌حال جذب دانشجو باعث می‌شود که مشاغل آکادمیک هم برای کشورهای پذیرنده ایجاد شود که درواقع با یک تیر دو نشان می‌زنند. به همین خاطر الان جذب دانشجوی بین‌المللی در دنیا و مخصوصاً کشورهایی که با کمبود نیروی کار مواجه هستند به یک استراتژی اصلی تبدیل شده است. در چنین وضعیتی ایرانی‌ها وقتی‌که نمی‌توانند مستقیم وارد بازار کار کشورها شوند از این مسیر میان‌بر استفاده می‌کنند، به این معنا که حتی اگر در اینجا موقعیت شغلی و کار داشته باشند، بعضاً رها می‌کنند و از کانال تحصیلی اقدام به مهاجرت می‌کنند و بسته به مقطع تحصیلی‌شان که معمولاً هم در تحصیلات تکمیلی هستند، یکی دو سال یا بیشتر در کشور مقصد ادامه تحصیل می‌دهند و بعداً روند جذب شدن در بازار کار را طی می‌کنند.
ایرانی‌ها به کجاها مهاجرت می‌کنند؟
در سالنامه مهاجرتی که سال گذشته تدوین شده، بر اساس منابع بین‌المللی جمعیت مهاجر ایرانی در دنیا در سال ۱۹۹۰ میلادی، بالغ بر ۸۲۰ هزار نفر بوده است که این رقم در سال ۲۰۲۰ میلادی به ۱.۸ میلیون نفر رسیده است، درواقع طی ۳۰ سال گذشته جمعیت مهاجران ایرانی ۲.۲ برابر شده است. البته بر اساس منابع داخلی (دبیرخانه شورای عالی ایرانیان) جمعیت مهاجران ایرانی خارج از کشور ۴.۰۴ میلیون نفر برآورده شده که این آمار بر اساس منابع بین‌المللی قابل راستی آزمایی نیست. در همین خصوص بهرام صلواتی می‌گوید: بر اساس آمار سازمان ملل، چهار کشور آلمان، سوئد، هلند و فرانسه در اتحادیه اروپا در حال حاضر میزبان بیشترین تعداد مهاجر متولد ایران هستند. (انگلیس به دلیل خروج از اتحادیه اروپا از این لیست حذف شده است). بر اساس این آمار در سال ۲۰۲۰، کشور آلمان با ۱۵۲ هزار و ۵۹۰ مهاجر متولد ایران در جایگاه نخست قرار دارد.
آلمان اولین مقصد ایرانی‌ها برای مهاجرت به اروپا
به گفته او در سال ۲۰۲۰ بیشترین درخواست ویزای ثبت شده و همچنین تعداد ویزای شنگن صادر شده برای ایرانیان در اروپا، متعلق به کشورهای آلمان، فرانسه و ایتالیا بوده است. لذا کشور آلمان اولین مقصد ایرانی‌ها برای مهاجرت به اروپاست. انگلستان دومین مقصد مهاجرت ایرانی‌ها در خارج از اتحادیه اروپا است و در حال حاضر حدود ۸۳ هزار و ۵۳۱ نفر ایرانی در این کشور زندگی می‌کنند. همچنین استرالیا همواره یکی از مقصدهای اصلی مهاجرت ایرانی‌ها در همه انواع مهاجرت ازجمله مهاجرت کاری بوده و تعداد کل جمعیت ایرانی‌ها در استرالیا در این سال‌ها روندی صعودی داشته است.
به کانال صدای مردم در تلگرام بپیوندید
@sedayemardomdotnet
