افزایش ناگهانی میل به مهاجرت

اگرچه در سه دهه اخیر همواره یکی از معضلات کشور مسئله مهاجرت نیروهای جوان و نخبه کشور یا سرمایه‌داران با تجربه به خارج از مرزها بوده است، اما سخت‌گیری‌ها و محدودیت‌های جدید اجتماعی به‌ویژه در حوزه حجاب و اینترنت باعث شکل‌گیری موج جدیدی از مهاجرت ایرانیان شده است. اگرچه ایرانیان به‌ویژه زنان با محدودیت‌های اجتماعی بیگانه نیستند و در چهل و اندی سال گذشته بارها و بارها طعم آن را چشیده‌اند، اما به‌تازگی و با یکدست شدن حاکمیت این سخت‌گیری‌ها به‌ویژه در حوزه حجاب آن‌چنان زیاد شده که نه‌تنها میل مهاجرت را در میان ایرانیان بالابرده، بلکه حتی به آن چهره زنانه داده است….

بین افزایش میل و اقدام به مهاجرت با شرایط اجتماعی و اقتصادی کشورها رابطه مستقیمی دارد. همین چند ماه پیش بهرام صلواتی، مدیر رصدخانه مهاجرت ایران گفته بود: «هر زمان که شرایط اقتصادی و اجتماعی بهتر شود ما شاهد کاهش خروج ایرانیان از کشور هستیم و برعکس وقتی فشارهای اقتصادی بیشتر می‌شود ما می‌بینیم که مهاجرت روند صعودی می‌گیرد.» اکنون علاوه بر فشارهای اقتصادی، فشارهای اجتماعی نیز افزایش پیداکرده و بدیهی است در این شرایط تقاضا برای مهاجرت افزایش پیدا کند.

 افزایش تقاضا برای مهاجرت

شرکت‌ها و مؤسسات مهاجرتی منبع معتبری برای سنجش و قیاس افزایش یا کاهش اقدام به مهاجرت به‌ویژه در بزنگاه‌های خاصی است. مدیر یکی از مؤسسات معتبر تهران که نخواست نامش فاش شود در گفت‌وگو با «همدلی» ضمن اعلام افزایش اقدام به مهاجرت ایرانیان به‌ویژه زنان، این افزایش را به سخت‌گیری‌های اخیر مرتبط دانست و به «همدلی» گفت: از زمانی که‌موج جدیدی از سخت‌گیری‌ها و محدودیت‌های اجتماعی شروع‌شده، اقدام به مهاجرت نیز افزایش پیداکرده است، این افزایش در حدی است که برای پاسخگویی مجبور به افزایش نیرو شده‌ایم. این مدیر افزود: فقط موسسه مهاجرتی ما نیست که با افزایش تقاضا برای مهاجرت روبرو شده است؛ مدیران مؤسسات و شرکت‌های مهاجرتی دیگر نیز از افزایش مشتریانی که با هر روشی به دنبال مهاجرت هستند، خبر می‌دهند.
وی ادامه داد: البته این افزایش تقاضا برای مهاجرت فقط مختص به تهران نیست، همین امروز در تماسی که با همکارانمان در برخی از شهرستان‌ها داشتم، آنان نیز از افزایش تقاضا برای مهاجرت یا حداقل مشورت در این زمینه خبر دادند.
این مدیر تصریح کرد: قسمت تلخ ماجرا اینجاست که بسیاری از افرادی که با هدف مهاجرت به مؤسسات مهاجرتی مراجعه می‌کنند، هیچ هدف و برنامه خاصی برای مهاجرت ندارند، حتی مقصد و کشور خاصی مدنظرشان نیست، فقط می‌خواهند بروند هر کجا که شد، درست مثل مردم کشورهای جنگ‌زده.
وی با بیان این‌که شرکت‌های مهاجرتی به دلیل نوع فعالیتشان زودتر از همه از موج‌های مهاجرتی اطلاع پیدا می‌کنند، گفت: این افزایش میل و اقدام به مهاجرت که اکنون مؤسسات مسافرتی شاهد آن هستند، هنوز در آمار و ارقام رسمی نیامده است، به همین دلیل اکنون کسی عمق فاجعه را درک نمی‌کند. بدون تردید زمانی این موج مهاجرت جدید به‌صورت اعداد و ارقام درآید و به‌عنوان آمار رسمی منتشر شود، همه را حیرت‌زده خواهد کرد.

 ناامیدی از بهبود شرایط، انگیزه مهاجرت

پیدا کردن افرادی که می‌خواهند به خیل عظیم مهاجران خارج از کشور بپیوندند، کار سختی نیست، کافی است سری به مؤسسات مهاجرتی یا سفارت برخی از کشورها بزنید تا شاهد صف‌های طولانی آنانی که از کشور ناامید شده و به دنبال رفتن هستند، باشید. البته روش ساده‌تری برای پیدا کردن متقاضی مهاجرت وجود دارد. با سرچ هشتگ مهاجرت در اینستاگرام به کاربرهای زیادی دست پیدا می‌کنید که به صفحه شرکت‌های مهاجرتی هجوم آورده و در کامنت‌ها به دنبال راهنمایی برای چگونه خارج شدن از کشور هستند. «آرزو» یکی از آنان است؛ دختری ۳۲ ساله و فوق‌لیسانس معماری که با دو همکلاسی خود در حوزه طراحی داخلی فعالیت دارند و کسب‌وکارشان نیز وابسته به اینترنت و اینستاگرام است. «آرزو» که بیش از ده کامنت سوالی در زیر پست یکی از شرکت‌های مهاجرتی نوشته بود، در مورد انگیزه‌اش برای مهاجرت به «همدلی» گفت: «انگیزه من یک کلمه است.» ناامیدی»، از کشورم ناامید شده‌ام. از بهبود شرایط موجود ناامید شده‌ام. ما خیلی تلاش کردیم در وطن و سرزمین اجدادی‌مان بمانیم کار و فعالیت کنیم و زندگی‌مان را بسازیم، اما دیگر نمی‌شود، همه‌چیز را سخت کرده‌اند. هر صبح که بیدار می‌شویم با یک تنش جدید مواجه می‌شویم. این تنش‌ها و محدودیت‌ها بیشتر از ظرفیتمان شده است، از مشکلات اقتصادی که بگذریم، محدودیت‌های جدید در حوزه حجاب فشار مضاعفی ایجاد کرده است. من تازگی‌ها حتی از بیرون رفتن می‌ترسم، ماشین پلیس می‌بینم یخ می‌کنم، تپش قلب می‌گیرم. این استرس حتی ربطی به پوششم ندارد. من ازنظر پوشش، پوشش معقولی دارم، اما باز وحشت دارم، چون نمی‎دانم معیار حجابی که مدنظر آنان است چیست. گویا معیار حجاب در ون‌های گشت ارشاد با یکدیگر متفاوت است. برخی از آنان آسان می‌گیرند اما برخی دیگر به دنبال بهانه هستند تا به هر طریقی شده تو را سوار آن ون‌های نفرت‌انگیز کنند.

 مهاجرانی که پای رفتن نداشتند

«نسرین» داروساز است، اما او مثل آرزو در تب‌وتاب رفتن نیست، به رویای مهاجرتش واقعیت بخشیده و جدیدأ مهاجرت کرده است. نسرین باوجوداینکه به هر دری زد تا بتواند اقامت آلمان را بگیرد، اما به گفته خودش، دلش پیش ایران و مردمان کشورش است. وی با بیان اینکه نشانه‌های تغییرات منفی در دولت سیزدهم او را ناچار به مهاجرت کرده است به «همدلی» گفت: «در این چهل سال امیدمان را برای بهبود شرایط کشور از این دولت به آن دولت و از این رئیس‌جمهور به آن رئیس‌جمهور گره می‌زدیم، در انتخابات شرکت می‌کردیم، تهدیدها، تحریم‌ها و تبعات آن مانند تورم و گرانی را تحمل می‌کردیم به این امید که وضعیت کشور بهتر شود؛ اما نه‌تنها وضعیت اقتصادی و اجتماعی بهبود پیدا نکرد، بلکه شرایط هر روز بدتر از دیروز می‌شد. با پیروزی دولت سیزدهم و مجلسی که همسوی آن بود، شرایط حتی سخت‌تر و پیچیده‌تر از گذشته نیز شد، هیچ گشایش اقتصادی که حاصل نشد، تورم و گرانی‌ها هم چند برابر شد. کندی اینترنت و صف کشی نمایندگان مجلس برای از بین بردن آن اینترنت نیم‌بند به‌علاوه افزایش فشارهای اجتماعی آن‌چنان طاقتمان را طاق کرد که راهی به‌جز مهاجرت برایمان نگذاشت.»
این دکتر داروساز گفت: «از قول من به‌عنوان یک ایرانی به‌ناچار ترک وطن کرده بنویسید: «من آدم رفتن نبودم، من را به‌زور فراری دادند، من مهاجرت نکردم، فرار کردم، فرار از سرزمینی که بخشی از وجود من نیست، تمام وجودم است، هنوز بهت‌زده‌ام، هنوز نمی‌توانم باور کنم منی که آدم رفتن نبودم چرا اینجام؟»
همدلی – ستاره لطفی

به کانال صدای مردم در تلگرام بپیوندید
@sedayemardomdotne