مونسون یک پادشاه آبی است

مونسون پادشاه تابستانی هند است بخش مهمی از اقتصاد این کشور وابسته به بارش‌های مونسون تابستانی است، حتی در هند از مونسون به‌عنوان وزیر اقتصاد واقعی یاد می‌شود.

آرمان ملی، نفیسه مجیدی‌زاده روزنامه‌نگار: مونسون تلفظ انگلیسی واژه موسم است همان بادها و بارش‌های موسمی که اقلیم ایران با آنها بیگانه نیست. شکل‌گیری مونسون وابسته به تغییر سالانه بسیار زیاد دما در مناطق خشکی در مقایسه با سطح اقیانوس‌های همسایه است. کشورهای جنوب شرق آسیا به مونسون تابستانی وابسته‌اند. مونسون چاه‌های آنها را پر می‌کند و دامداری را گسترش می‌دهد با مونسون بدون برداشت از آب‌های زیرزمین مزارع برنج و چای آبیاری می‌شوند و میزان زیادی از برق تولیدی این کشورها با نیروگاه‌های آبی با استفاده از آب جمع‌آوری شده از بارش‌های مونسون تامین می‌شود و اگر مونسون تابستانی ضعیف باشد اقتصاد این کشورها ضربه می‌خورد.

این پدیده گاهی به کشور ما هدیه می‌شود البته در جنوب شرق ایران معمولا بارش‌های تابستانی وجود دارند اما اینکه امسال مونسون به بسیاری از استان‌های ایران سفر کرده است به شرایط دینامیکی جو مرتبط است که از حالت پرفشار عقب‌نشینی می‌کند و هوا حالت صعودی پیدا می‌کند و باران موسمی یا مونسون رخ می‌دهد. این باران در اقلیم کشور ما غیرمنتظره نیست و جزو ویژگی‌های ایران به‌شمار می‌آید اما معمولا تبدیل به سیلاب ویرانگر می‌شود و ذخیره سازی آبی درستی از این بارش‌ها نمی‌شود. کارشناسان معتقدند در صورت داشتن آبخیزداری صحیح و مناسب با هر منطقه به‌خصوص در جنوب و جنوب شرقی کشور می‌توان با استفاده صحیح از این بارش‌ها به مقابله با خشکسالی رفت. به‌طور مثال در سیستان و بلوچستان که به‌طور طبیعی آبخوان ندارد فقط آبخیزداری مناسب با منطقه به عنوان فعالیتی برای کنترل سیلاب و کنترل فرسایش و رسوب باید انجام شود و قطعا آبخیزداری در جلگه‌ای مانند خوزستان یا در نقاط کوهستانی با دشتی مانند سیستان و بلوچستان بسیار متفاوت است. در محیط‌های شهری مسیل‌ها کانال‌ها و رودها این وظیفه را به عهده دارند که البته اگر به‌موقع لایروبی شوند و در حریم‌شان سازه‌ای بنا نشود تا حوادث غمبار مثل سیل امامزاده داود برای چندمین بار تکرار نشود.

کارشناسان محیط زیست سیل را جدا از خسارت‌های جانی و مالی که به‌همراه دارد، پدیده نامطلوبی نمی‌دانند به‌طور مثال سیلاب‌ زمین‌های شور شده را می‌شوید و میزان آلودگی‌های ناشی از سموم و کودهای شیمیایی انباشته در اراضی را کاهش می‌دهد و رسوبات بسیاری را در دشت‌های سیلابی انباشته می‌کند و در نتیجه زمین‌های کشاورزی را غنی‌تر می‌کند. همچنین مواد مغذی بسیاری را وارد تالاب‌ها و دریاها کرده و تغذیه ماهیان سایر زیست‌مندان پهنه‌های آبی را تسهیل می‌کند.

محمد درویش،کارشناس محیط زیست در یادداشتی به نقل از فیروز قاسم‌زاده مدیرکل دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور می‌نویسد تا بعدازظهر ششم مرداد به جز استان‌های گیلان، کرمان، بلوچستان و هرمزگان بقیه استان‌ها در شرایط خشکسالی یا نزدیک به نرمال قرار دارند و هنوز میزان ریزش‌های آسمانی کشور ۲۱ درصد کمتر از میانگین درازمدت است اما در کل بارندگی‌های اخیر در بازه زمانی ششم تا سیزدهم مرداد توانسته بیش از ۵ درصد به میانگین کشور بیفزاید و آنچه در این میان اهمیت دارد بارندگی‌های اخیر در مجموع کمک کرد تا چهره سال آبی کنونی از یک سال به‌شدت خشک به سالی نزدیک به نرمال تغییر کند و در شرایطی که کمتر کارشناسی می‌توانست چنین بهاری را در تابستان داغ امسال حدس بزند بهاری که سبب شد پس از مدت‌ها بخش‌هایی از گاوخونی، جازموریان، بختگان، پریشان، طشک و چند تالاب مهم دیگر کشور با آب آشتی کنند. سیلاب‌ها در حالی این ویژگی‌های مثبت را با خود حمل می‌کنند که هرساله جان بسیاری از هموطنان ما را می گیرند و باعث ویرانی بسیاری از مناطق مسکونی و گردشگری می‌شوند اما وقتی یک پدیده طبیعی تکرار می‌شود و در هر تکرار خسارت جانی و مالی ببار می‌آورد دیگر مشکل از آن پدیده نیست وقتی که می‌توان در کشور زلزله خیزی مثل ژاپن بدون خسارت مالی و جانی به آسودگی زندگی کرد. مونسون سیل نیاورد! این عدم شناخت اقلیم و مدیریت ناکارآمد است که سبب ایجاد سیلاب در شهرها و روستاهای کشور می‌شود در حالی که با پیش بینی درست و اجرای تمهیدات صحیح می‌توان خسارت‌های ناشی از سیل را به کمترین حد رساند.

به کانال صدای مردم در تلگرام بپیوندید
@sedayemardomdotne