بارش‌های اخیر تاثیری بر آبخوان اصفهان-برخوار نداشت

بهرام نادی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره اینکه شهری همچون اصفهان با درگیری فرونشست زمین، در صورت وقوع بارش‌های سیل آسا با چه مخاطراتی مواجه می‌شود، اظهار کرد: این شرایط در سیل اخیر یزد تجربه شد. اکنون شاهد یک‌سری ترک‌های ناشی از فرونشست زمین در مناطق مختلف شهر از جمله دولت آباد و ورزشگاه نقش جهان هستیم.

وی توضیح داد: می‌توان از طریق آزمایشات ژئوفیزیک عمق و عرض ترک‌ها را تخمین زد. این حفره‌ها همانند یک گنبد ساخته شده با خشت خام در زمان خشکی پایدار است و زمانیکه جریان شدید آب، وارد ترک‌ها و قنات‌های موجود و متروک گردد، احتمال ناپایداری وجود دارد.

عضو کارگروه تخصصی فرونشست استان اصفهان ادامه داد: وقتی که آب وارد این حفره‌ها می‌شود خود این ترک‌ها دچار ریزش می‌شود که مخاطراتی را به همراه خواهد داشت.

وی درباره اینکه وقوع سیل و بارش‌های سیل‌آسا آبخوان را تغذیه نمی‌کند، تاکید کرد: تغذیه آبخوان پیچیده است؛ به‌عنوان مثال سقف کاهگلی با ضخامت حدود ۱۰ سانتیمتر در پشت بام‌های کاه گلی  توان نگهداری آب و برف را در فصل زمستان و بارش دارد، چراکه ضریب نفوذپذیری خاک رس فوق‌العاده کم است، با توجه به اینکه سطح ایستابی آب زیرزمینی در برخی از مناطق ۱۰۰ متر و پایین‌تر است، امکان نفوذ بارندگی و سیلاب تا عمق صد متر نفوذ و تراز سفره‌های زیرزمینی بسیار ناچیز است.

نادی گفت: در اصفهان به برکت وجود رودخانه زاینده‌رود و ۳۰۹ کیلومتر نهر و مادی که البته مسیر بسیاری از آنها توسط بزرگراه‌ها و خیابان‌ها مسدود شده است و وجود لایه‌های درشت دانه در زیر زاینده رود و نهرها امکان تغذیه آبخوان سطحی در اعماق تقریبی ۱۰ تا ۳۰ متری در زیر شهر اصفهان وجود دارد، بنابراین در لایه‌های رسی سیلاب سبب افزایش رطوبت می‌شود، اما امکان تغذیه منابع آب زیرزمینی به سادگی وجود ندارد.

وی در پاسخ به این سوال ایسنا که سیل‌های اطراف اصفهان همچون شرق اصفهان موجب تغذیه سفره‌های زیرزمینی شده است؟ تاکید کرد: اینگونه نیست، حرکت آب در خاک رس بسیار کند و ناچیز است، با توجه به نفوذپذیری کم خاک رس، زمان مورد نیاز نفوذ آب در خاک رس به ضخامت یک متر ممکن است یک میلیون ثانیه باشد. بنابراین نفوذ آب سطحی به سفره های آب زیرزمینی به سادگی میسر نیست.

عضو کارگروه تخصصی فرونشست استان اصفهان گفت: جهت نفوذ آب سطحی در آبخوان باید اقدامات ویژه آبخوان داری انجام شود تا بتوان شرایط آبخوان را بهبود بخشید و از خرابی و مشکلات ناشی از سیلاب کاست، بنابرابن نیاز به برنامه ریزی جامع برای احیای مادی ها و آبخوان وجود دارد.

وی با اشاره به اینکه عملاً حجم آب بارش‌ها متناسب با برداشت‌ها نیست، اظهار کرد: سالانه ۳۱۱ میلیون مکعب از منابع آب زیرزمینی آبخوان اصفهان- برخوار برداشت می‌شود، اما میزان بارش و نفوذ آب سطحی به آبخوان قابل ملاحظه نیست. حجم بارش طی روزهای گذشته در مردادماه ناشی از ورود جبهه بارشی اقیانوس هند نیز تاثیری بر آبخوان اصفهان- برخوار نداشته است.

نادی تاکید کرد: شاید بارش‌های سیل آسا شرایط را بهتر کند و موجب رطوبت شود، اما اینکه ما به سمت بهبود وضعیت سفره‌های آب زیرزمینی برویم و برداشت آب را زیاد کنیم، اینگونه نیست.

وی تاکید کرد: با توجه به تفاوت فاحش حجم بارندگی در استان اصفهان، لازم است مطالعه و تحقیقات دقیقی در این خصوص انجام شود. به طور مثال حجم آلاینده دی اکسید کربن ناشی از تولید ۷.۵ میلیون تن فولاد در صنایع فولاد مبارکه ناشی از مصرف ۴.۶ میلیاردکیلووات ساعت برق (معادل مصرف ۱.۱۵ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی در فرآیند تولید برق) و ۲.۹ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی برابر ۸.۱ میلیون تن دی اکسیدکربن در سال است.