فقیر شدن ۵ میلیون ایرانی در ۳ سال
دکتر جواد صالحی اصفهانی، اقتصاددان و استاد دانشگاه ویرجینیاتک در مقاله‌ای تحت عنوان «تأثیر تحریم‌ها بر رفاه خانوار و اشتغال در ایران» به بررسی دو جنبه مهم رفاه خانوار یعنی مصرف و اشتغال در طی یک دهه تحریم پرداخته است. در این مقاله آمده جنگ ایران و عراق، بازسازی پس از جنگ و تحریم‌ها سه عامل بودند که نرخ فقر را در ایران افزایش دادند. پرسش این است که چرا و به چه دلایلی تحریم نه تنها ادامه دارد بلکه بر حجم آن نیز افزوده می‌شود؟ پرسش دیگر اینکه آیا در آینده باید شاهد فقیرتر شدن مردم باشیم یا خیر؟ جزییات بیشتر را در ادامه می‌خوانید….
به گزارش ستاره صبح، نرخ خط فقر در این پژوهش درصد افرادی است که مخارج سرانه واقعی آنها زیر خط فقر بین‌المللی ۵.۵۰ دلار در سال ۲۰۱۱ و بر اساس معیار PPP (برابری قدرت خرید) تعیین‌شده توسط بانک جهانی برای کشورهای با درآمد متوسط به بالا است.
تا سال ۲۰۰۰، نرخ فقر شهری بیشتر از روستایی بود. اما در سال ۲۰۲۰، تعداد مساوی از مردم فقیر در مناطق شهری با مناطق روستایی زندگی می‌کردند. در این سال، از حدود ۱۲ میلیون افراد فقیر، حدود ۵.۵ میلیون نفر در مناطق روستایی و بقیه در مناطق شهری (۵.۵ میلیون) و در تهران (۱ میلیون) زندگی می‌کردند.
از سوی دیگر و همان‌طور که انتظار می‌رود، نرخ فقر در روستاها نسبت به مناطق شهری و تهران علاوه بر اینکه بالاتر بوده، نوسانات بیشتری هم تجربه کرده است. همه مناطق (روستایی و شهری) طی سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۷، یعنی زمانی که درآمدهای نفتی بالا و رو به افزایش بود، کاهش نرخ فقر را تجربه کرده‌اند. همچنین نرخ فقر تا سال ۲۰۱۲، یعنی سالی که دولت اوباما تحریم‌های بیشتری علیه ایران وضع کرد، نسبتاً ثابت و پایین بود و پس‌ازآن افزایش یافت. همچنین تأثیر برنامه انتقال وجه نقد (یارانه نقدی) که توسط دولت احمدی‌نژاد در سال ۲۰۱۰ آغاز شد، در کاهش نرخ فقر طی سال‌های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ با وجود تشدید تحریم‌ها و اقتصاد راکد، مشهود است.
جهش فقر
اما پس از سال ۲۰۱۲، همه نرخ‌های فقر شروع به افزایش کردند و فقر روستایی سریع‌ترین افزایش را تجربه کرد. تأثیر عمیق‌تر بحران اقتصادی پس از کمپین «فشار حداکثری» دولت ترامپ نیز در نرخ‌های فقر مشهود است، به این صورت که نرخ فقر در سراسر کشور با جهشی سریع از ۸.۳ درصد در سال ۲۰۱۷ به ۱۴ درصد در سال ۲۰۲۰ افزایش یافت. افزایش ۵.۷ واحد درصدی نرخ فقر به این معناست که ۴.۸ میلیون ایرانی تنها در سه سال فقیر شده‌اند.
تحریم بارزترین دلیل افزایش فقر
پیش از تشدید تحریم‌ها و در طول چهل سال گذشته نرخ فقر دو بار دیگر هم افزایش‌یافته بود؛ یک‌بار در اواسط دهه ۱۹۸۰ و درنتیجه ویرانی ناشی از جنگ با عراق و بار دیگر در اواسط دهه ۱۹۹۰ که بازسازی پس از جنگ باعث رکود شد. این درحالی‌که است که بارزترین دلیل افزایش فقر در مناطق روستایی پس از سال ۲۰۱۲، بحران اقتصادی ناشی از تشدید تحریم‌ها است. البته باید توجه داشت که عوامل دیگری مانند خشک‌سالی و سیاست‌های دولت، همان‌طور که در کاهش مصرف روستاییان نقش داشته، ممکن است در تشدید فقر روستایی نیز تأثیر داشته باشد.
به کانال صدای مردم در تلگرام بپیوندید
@sedayemardomdotnet
