خطر ناترازی گاز در آینده

دولت زمانی می‌تواند از مدیریت صحیح گاز سخن بگوید که در همین ایام سرد که کوتاه است توانسته باشد گاز کلیه‌ی شرکت‌ها و منازل را تأمین کرده باشد. در همین مدت شاهد بودیم که مناطق شمال شرقی کشور با کمبود شدید گاز مواجه بودند. در حال حاضر که ایران از توسعه‌ی میدان‌ها فرزاد A و فرزاد B دست شسته، عربستان در حال برداشت از این میدان‌ها و رشد و توسعه‌ی کشور خود است. اکنون بهتر است بر توسعه‌ی میدان‌ها گازی تمرکز کنیم چراکه در انفعال ما، همسایگان از میدان‌ها مشترک برداشت می‌کنند.

ستاره صبح – پارسا سپهری: جواد اوجی، وزیر نفت دیروز در صحن علنی مجلس گفت: «قولی که از تریبون مجلس دادم محقق شد و توانستیم سرمای سخت و کم‌سابقه را مدیریت و در حال عبور از موج سرما با مدیریت صحیح ناترازی گاز هستیم.» این در حالی است که در دی‌ماه کارخانه‌ها، ادارات، مدارس، دانشگاه‌ها و شرکت‌ها به دلیل محدودیت گاز تعطیل شدند. همچنین استان‌های تهران، خراسان، کردستان، سمنان، البرز، مازندران، اصفهان، قزوین، آذربایجان شرقی، گیلان، قم و خراسان جنوبی و اغلب شهرهای استان کهگیلویه و بویراحمد نزدیک به یک هفته به دلیل کمبود گاز، تعطیل بودند. همچنین گاز کپسولی با قیمت زیاد و به صورت نادر به دست مردم در مناطق محروم رسید و جایگاه‌های سوخت گاز در تعدادی از شهرها تعطیل و نانوایی ها به صورت نوبتی کار کردند. وزیر نفت در سخنانش به این نکته اشاره نکرد که زمستان سخت اروپا که قرار بود گریبان اروپا را بگیرد، چرا باعث افت تولید و اختلال در زندگی مردم ایران شد! در این ارتباط مدیرعامل پیشین شرکت ملی گاز راهکارهایی را برای کاهش مصرف انرژی، افزایش تولید و مدیریت انرژی برشمرد که در ادامه می‌خوانید.

وجود بحران کمبود گاز تا ۲۰ سال دیگر
جواد اوجی گفت: «در سرمای کم‌سابقه، گاز مصارف خانگی در مناطق شهری و روستایی که بالغ بر ۲۶ میلیون مشترک را در برمی‌گیرد تأمین شد و خوشبختانه با تأمین سوخت موردنیاز نیروگاه‌ها نیز در حوزه خانگی با خاموشی مواجه نشدیم.»
وزیر نفت در حالی از مدیریت گاز در زمستان سخن می‌گوید که پیش از این، رئیس دفتر انرژی سازمان برنامه و بودجه‌ی ایران گفته بود که کشور حداقل تا ۲۰ سال دیگر درگیر بحران کمبود گاز است.
از سوی دیگر ما در ایران چندان زمستانی نداریم که سخت هم باشد؛ زمستان ایران بیش از دو ماه نیست اما زمستان در کشورهایی مانند آلمان و کانادا، قابل‌مقایسه با کشور ما نیستند. در همین زمستانی که آقای اوجی از مدیریت گاز در آن صحبت می‌کند، ما شاهد تعطیلی کارخانه‌ها، ادارات و شرکت‌ها بودیم که با واژه‌ی مدیریت، همخوانی ندارد.
دولت زمانی می‌تواند از مدیریت صحیح گاز سخن بگوید که در همین ایام سرد که کوتاه است توانسته باشد گاز کلیه‌ی شرکت‌ها و منازل را تأمین کرده باشد. در همین مدت شاهد بودیم که مناطق شمال شرقی کشور با کمبود شدید گاز مواجه بودند. در حال حاضر که ایران از توسعه‌ی میدان‌ها فرزاد A و فرزاد B دست شسته، عربستان در حال برداشت از این میدان‌ها و رشد و توسعه‌ی کشور خود است. اکنون بهتر است بر توسعه‌ی میدان‌ها گازی تمرکز کنیم چراکه در انفعال ما، همسایگان از میدان‌ها مشترک برداشت می‌کنند.

۴۵۰ میلیون مترمکعب کمبود گاز تا ۱۴۱۰
مدیرعامل پیشین شرکت ملی گاز دراین‌باره گفت: اکنون ناترازی انرژی در کشور ما ۲۰۰ میلیون مترمکعب است اگر با همین روند پیش برویم تا سال ۱۴۱۰، ۴۵۰ میلیون مترمکعب در روز ناترازی خواهیم داشت یعنی همه مخازن افت و سو مصرف رشد پیدا می‌کند، ساده‌ترین راه‌حل هم واردات است، یعنی به جای صادرات و کسب درآمد برای کشور باید پول واردات گاز هم باید بپردازیم.
حمیدرضا عراقی در گفت‌وگو با ایلنا، درباره آینده تولید و مصرف گاز با توجه به ناترازی گفت: نکته اول اینکه فاز ۱۱ هنوز وارد مدار نشده است و فشار افزایی در فازهای مختلف پارس جنوبی و همچنین نار و کنگان باید انجام شود. دوم اینکه باید بدانیم قیمت به‌تنهایی نمی‌تواند مشکلات گاز را حل کند، باید برای بهینه‌سازی برنامه جدی داشته باشیم.

ضرورت احیای شورای عالی انرژی
وی افزود: سال‌ها قبل به جای اینکه دو وزارتخانه نفت و نیرو ادغام شوند شورای عالی انرژی تشکیل شد. این شورا بیش از ۸۰ بند دارد و دبیرخانه آن سازمان برنامه و بودجه است اما در مدت ۱۸ سال تنها کاری که انجام داده ۶ جلسه و ۳ اطلاعیه داشته است، اکنون اگر این دبیرخانه فعال شود تا حد زیادی مشکل اجرای بهینه‌سازی مصرف رفع می‌شود. باید کسی متصدی این شورا باشد که انرژی و بازار را بشناسد و تجربه جهانی داشته و تمام مصوبات را با اولویت‌بندی تعیین کند، در این صورت مشکل قابل‌حل خواهد بود. البته به فناوری و سرمایه هم نیاز است، با وجود اهمیت پرداختن به این شورا اکنون تمام این موضوعات را رها کرده‌اند و فقط گفته می‌شود که قیمت را بالا ببریم مسئله حل می‌شود، ما عادت کرده‌ایم که تقصیرها را گردن بخش خانگی بیندازیم اما نمی‌پرسیم مسکن و شهرسازی در این حوزه چه کرده است؟ چرا مبحث ۱۹ اجرا نمی‌شود؟ چرا املاک و خانه‌ها بر اساس انرژی و عایق‌بندی خرید و فروش نمی‌شوند؟ معنی آن این است که شهرداری، نظام مهندسی و مسکن و شهرسازی کنترل نکرده‌اند، تجهیزات کارخانه‌ها دست دوم وارد کشور می‌شود که پرت انرژی‌شان بالاست نیروگاه‌های حرارتی و گازی تماماً راندمان پایین دارند در صورتی که در کشورهای دیگر این موارد را رعایت می‌کنند، علت آن هم این است که در کشور ما به حدی گاز داشتیم که تنها به این فکر بوده‌ایم که گاز مخزن پارس جنوبی مشترک با قطر را هرچه زودتر به مردم و صنایع برسانیم، استراتژی بدی نبوده اما حواسمان نبوده که این داشته‌ها را باید بهینه مصرف کنیم.

بهینه‌سازی مصرف
مدیرعامل پیشین شرکت ملی گاز تأکید کرد: شرکت نفت مخازن زیادی دارد که اکتشاف کرده و فعال هستند، باید آنها را به تولید برساند، کیش و بلال را باید به بهره‌برداری برساند، حدود ۱۷ فاز پارس جنوبی در دولت قبل وارد مدار شد فاز ۱۱ را با فرانسه و چین قرارداد بستیم اما کشور رفیقمان چین هم کار را با ما ادامه نداد. اکنون باید سعی کنیم وضعیت تولید پایدار بماند، توسعه و اکتشاف باید به مرحله بهره‌برداری برسد، در دنیا حفاری افقی به‌شدت مورداستفاده قرار می‌گیرد، قطر هم این روش را بکار بسته است، در هر حال اصل قضیه نیز بهینه‌سازی مصرف بوده که با حساب‌وکتاب و اولویت‌بندی شدنی است.

تعطیلی صنایع
وی در ادامه گفت: اگر تراز تولید از مصرف بالاتر برود شرایط ایدئال است و می‌توانیم صادرات داشته باشیم، وقتی مساوی باشد با مدیریت اداره می‌شود اما وقتی تراز منفی است مجبوریم گاز پتروشیمی، نیروگاه و صنایع را کم کنیم تا گاز خانگی قطع نشود و درواقع این یک ظلم به صنعت است چون تولید اکثر کارخانه‌ها و کارگاه‌های کوچک متوقف مانده است. وقتی گاز صنعت قطع می‌شود زنجیروار روی دیگر تولیدات نیز اثر می‌گذارد، بنابراین از یک‌سو باید مصرف را کم و منطقی کنیم و از سوی دیگر تولید را بالا ببریم تا بتوانیم صادرات داشته باشیم. عراقی گفت: ما بزرگ‌ترین مخازن گاز دنیا راداریم اما هرچه تولید می‌کنیم به مصرف می‌رسانیم. اکنون باید قوانین مربوط به تراز گاز تا ۱۴۰۰ اصلاح الگوی مصرف و قوانین شورای عالی انرژی را اجرایی کنیم و در این راستا یک دبیرخانه فعال زیر نظر ریاست‌جمهوری داشته باشیم و برای مدیریت آن باید از بخش خصوصی و کارشناسان استفاده کنیم تا بتوانیم بر اساس قوانین کار را جلو ببریم، نه اینکه فقط ساختار ایجاد کنیم که به بحران منجر شود، باید کسی متصدی شود که این حوزه را به خوبی بشناسد تا بتوانیم اهداف مدنظر را عملیاتی کنیم. مدیرعامل اسبق شرکت ملی گاز خاطرنشان کرد: باید مشکل مصرف بالا را در کشور حل کنیم و درعین‌حال با فشار افزایی و استفاده از فناوری تولید را بالا ببریم اینکه دستمان را بالا ببریم و آخرین راه‌حل یعنی واردات را انتخاب کنیم واقعاً افتضاح است.