کارنامه‌ی رنگین و پربار ادبیِ به‌آذین
کانون نویسندگان ایران
محمود اعتمادزاده (م.ا.به‌آذین) مترجم و نویسنده در ۱۰ خرداد ۱۳۸۵ پس از یک عمر فعالیت در قلمرو قلم و ادبیات و خلق آثار پرشمار، در ۹۲ سالگی چشم از جهان فروبست.
به‌آذین، پیش از انقلاب به سبب مبارزه با استبداد بارها به زندان افتاد و کتاب «مهمان این آقایان» روایتی از خاطرات به‌آذین از زندان حکومت پهلوی است.
نقطه‌ی اوج فعالیت‌های آزادی‌خواهانه‌ی به‌آذین به سال ۱۳۴۷ و تأسیس کانون نویسندگان ایران بازمی‌گردد که در ستیز با سانسور و استبداد، یکی از کلیدی‌ترین نقش‌ها را در بنیادگذاری کانون بر عهده داشت و در اولین و دومین دوره‌ی انتخابات کانون به عضویت هیئت دبیران درآمد. او بود که به نوشتن برخی از مهم‌ترین متون تاریخی کانون چون پیش‌نویس مرامنامه‌ی کانون با عنوان «درباره‌ی یک ضرورت» همت گماشت، متنی که از سندهای مهم تاریخی تشکیل کانون نویسندگان ایران است.
کانون نویسندگان ایران از پیِ بازداشت‌ها و ممنوع‌القلم شدن‌ها، پس از وقفه‌ای چندساله در سال ۱۳۵۶ کار خود را از نو آغاز کرد و به‌آذین به عضویت هیئت دبیران موقت کانون درآمد و در شکل‌گیری و فعالیت دوباره‌ی آن نقشی اساسی داشت چنان‌که در کنار دیگر اعضای کانون نویسندگان ایران از برگزارکنندگان شب‌های شعر گوته معروف به «ده شب» بود. در ادامه‌ی این فعالیت‌ها به‌آذین در سال ۱۳۵۷ با کسب بیشترین رأی به عضویت هیئت دبیران انتخاب شد. پس از انقلاب ۵۷، به‌آذین و ۴ عضو دیگر به دلیل نقض منشور و اساسنامه‌ی کانون نویسندگان ایران با نظر هیئت دبیران وقت کانون تعلیق و با رأی مجمع عمومی فوق‌العاده در ۱۱ دی‌ماه ۱۳۵۸ سلب عضویت شدند.
از آغاز دهەی شصت جمهوری اسلامی در راستای تحکیم پایه‌های قدرت خود، از طریق حذف تمامی گرایش‌های فکری و عقیدتی و با اعدام‌های خونین و به بندکشیدن یا خاموش کردن تمامی مخالفان خود، سایه‌ی سیاه سانسور را بر تمامی عرصه‌ها گستراند. به‌آذین در بهمن ماه ۱۳۶۱ دستگیر شد و در زندان زیر سخت‌ترین شکنجه‌های ضد انسانی قرار گرفت و مجبور به اعترافات اجباری شد و تا سال ۱۳۶۹ در زندان باقی ماند. کتاب «بار دیگر و این بار» به قلم به‌آذین شرحی از خاطرات دردآور و فشارهای توان‌فرسا در زندان جمهوری اسلامی است.
در کارنامه‌ی رنگین و پربار ادبیِ به‌آذین که از نسل نخست مترجمان ایران است، ترجمه‌ی آثار بسیاری از بزرگان ادبیات جهان چون رومن رولان، بالزاک، شکسپیر، میخائیل شولوخوف، گوته، برتولت برشت و… به ثبت رسیده و افزون بر آن، مقالات و داستان‌هایی نیز از او به رشته‌ی تحریر درآمده است.
نام «به‌آذین» با وجود تمامی فراز و فرودهای زندگانی‌اش، بر سپهر ادبیات و فرهنگ ایران ماندگار خواهد بود.
یادش گرامی باد.
به کانال صدای مردم در تلگرام بپیوندید
@sedayemardomdotnet
