گره‌گاه جنسیت و دیگر نظام‌های سلطه
کتاب «مجموعه مقالاتی درباره گره‌گاه جنسیت و دیگر نظام‌های سلطه» دربردارنده مقالاتی از کیمبرلی کرنشاو، آنجلا دیویس، پاتریشیا کالینز، اونجلینا هالوینو، چاندرا موهانتی و آدری لرد صاحبنظران معاصر و برجسته فمینیسم است. گروهی از مترجمان به سرپرستی فرانک فرید، مقالات برجسته این صاحبنظران را به فارسی ترجمه کرده‌اند. کتاب در زمستان ۹۶ و در ۳۸۸ صفحه توسط نشر و پژوهش شیرازه منتشر شده است.
نوشته جلوه جواهری
متفکرانی که مقالات آنها در این کتاب گرد آمده؛ شماری از برجسته‌ترین نظریه‌پردازان و فعالان مطالعات زنان هستند. برخی مانند پاتریشیا کالینز و چاندرا موهانتی عمدتاً در حوزه نظریه‌پردازی جای می‌گیرند. برخی دیگر، علاوه بر آن، کنشگر سیاسی نیز هستند؛ مانند کرنشاو و آنجلا دیویس که در فعالیت‌های جمعی همچون تظاهرات علیه انواع تبعیضات به خیابان‌ها می‌آیند و پشت تریبون‌های بسیج نیروی خیابانی زنان هم حاضر می‌شوند. این صاحبنظران عمدتا سیاه و رنگین‌پوست بوده و نماینده گروهی از زنانی هستند که در جوامع سرمایه‌داری امروز از انواع تبعیض‌ها رنج می‌برند.
چنین تنوعی در انتخاب صاحبنظران و مقالات آنان، به طور نسبی طیف متنوعی از نظریه‌ها و موضوعات قابل بحث را در این کتاب گرد آورده است. گروه مترجمان شامل لیلا اسدی، جلوه جواهری، معصومه زمانی، نیکزاد زنگنه، سارا شاه‌محمدی، شمیم شرافت، فریبا شهلایی، فرانک فرید، کاوه مظفری و ستاره هاشمی تلاش قابل احترام و تحسینی در ارائه ترجمه‌ای روان و قابل‌فهم به خرج داده‌اند و این چنین؛ گامی ماندگار در طرح و آشناسازی مخاطبان فارسی زبان مطالعات زنان با نظریات صاحبنظران برجسته فمینیسم سیاه و نظریه اینترسکشنالیتی برداشته‌اند. از جمله امتیازات این ترجمه می‌توان به ارائه توضیحات مفصل و تکمیلی مترجمان به شکل پاورقی و در تکمیل اندیشه‌های مولفان اشاره کرد.
برای ورودی قابل فهم به مقالات کتاب و مباحث آنها لازم است ابتدا به ارائه توضیحاتی در خصوص نظریه اینترسکشنالیتی به عنوان نظریه اصلی مطرح شده در این کتاب بپردازم:
تحلیل مصائب زندگی زنی که متعلق به یک اقلیت نژادی مهاجر است و در یک محله فقیرنشین زندگی می‌کند نیازمند نظریه‌ای است که بتواند انواع فرودستی‌های این فرد را مدنظر قرار دهد. فرودستی جنسیتی، قومی، نژادی و طبقاتی که می‌تواند همراه با عواملی همچون سن، مذهب و معلولیت، دامن‌زننده شرایط اجتماعی قابل تحلیل او باشد. نظریه اینترسکشنالیتی Intersectionality یا گره‌گاه به همه این عوامل نه به عنوان یک کثرت بی‌نهایت از «مقوله‌بندی هویتی» به روش پسامدرنیستی بلکه به عنوان «سلسله مراتب‌های اجتماعی» با زمینه‌های مادی مشخص، پرداخته و موضوعیت می‌بخشد.
در نظریه اینترسکشنالیتی اشکال مختلف تبعیض و محرومیت به‌هم مرتبط و درهم تنیده‌اند. مفهوم ستم‌دیدگی در چنین شرایط پیچیده‌ای که یک فرد به طور همزمان اشکال گوناگونی از فرودستی را در زندگی فردی و اجتماعی خود تجربه می‌کند، مفهومی قابل تامل و تحلیل است. اینترسکشنالیتی یا گره‌گاه با تمرکز بر همین درهمتنیدگی اشکال مختلف ستم، تنها به توصیف تک‌بعدی سلطه نپرداخته و بر آن است تا پا را از تمرکز و توجه صرف بر مفهوم «به حاشیه‌رانده‌شدگی» فراتر گذاشته و به این پرسش پاسخ دهد که چگونه جنبش‌های رهایی‌بخش تنها با تکیه بر یکی از ابعاد هویت، مثل زن بودن، سیاه بودن، کارگر بودن و … مانع از طرح و بررسی تجربه‌های چندلایه فرودستی می‌شوند.
کتاب «مجموعه مقالات گره‌گاه جنسیت و دیگر نظام‌های سلطه» با به چالش کشیدن رویکردهای تک‌بعدی در مطالعات زنان و نظریه‌پردازی‌های حوزه علوم اجتماعی؛ تنوع زیستی، گوناگونی مسائل و دغدغه‌های لایه‌های متفاوت اجتماعی و فرهنگی را مدنظر قرار داده و می‌کوشد توجه کارشناسان را به ارائه راه‌حل‌ها و یافتن معیارهای چندگانه برای مسائل چندوجهی، جلب نماید. مرد نبودن، سفیدپوست نبودن، به طبقه مرفه و ممتاز مالی اختصاص نداشتن و از هر نظر فرودست بودن به معنای درهمتنیدگی اشکال ستمی است که در ابتدا توسط زنان سیاه‌پوست و پیشتاز وارد عرصه مفاهیم اجتماعی شد و نظریه اینترسکشنالیتی، گره‌گاه یا تقاطع‌یافتگی را شکل داد که به معنی مطالعه مفهوم روابط تبعیض‌آمیز در گروه‌های اقلیت است.
کانال علمی مطالعات زنان
به کانال صدای مردم در تلگرام بپیوندید
@sedayemardomdotnet
