شرکت‌های چند ملیتی و افول شرکت دخانیات ایران
یکی از کارشناسان بخش فروش شرکت دخانیات در این زمینه با دادن یک پیشینه از وضعیت شرکت اظهار کرد: موسسه اروپایی «یورو-مانیتور» چند سال قبل گزارشی منتشر کرد که در این گزارش شرکت دخانیات ایران را تنها شرکت دولتی و مستقل باقی‌مانده در زمینه صنعت دخانیات در جهان سوم معرفی کرده بود که از ابتدای زنجیره تشکیل ارزش در مزرعه تا تولید فیلتر سیگار و فروش را خود در دست دارد و هنوز چندملیتی نشده است. مابقی شرکت‌های شناخته شده تولید مواد دخانی در جهان شامل شرکت‌های چندملیتی هستند که هر بخش یک وظیفه را انجام می‌دهد. وی افزود: این موسسه در مطالعه خود پیش‌بینی کرده بود که شرکت دخانیات ایران در مسیر افول قرار دارد و شرکت‌های چند ملیتی رقیب این تنها شرکت مستقل، این شرکت را حذف خواهند کرد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، یکی از مهمترین کارخانجات و شرکت‌هایی که در دوران دولت محمود احمدی‌نژاد واگذار شد، مجموعه شرکت ملی دخانیات بود که پس از واگذاری به دلیل بدهی دولت به صندوق بازنشستگی کارکنان فولاد، به این مجموعه بیمه اجتماعی واگذار شد. دخانیات البته فراز و نشیب‌های زیادی داشته است اما باوجود تغییر مدیریت آن در ابتدای امسال و تحولاتی که این صنعت در ماه‌های اخیر داشته، دغدغه‌های کارگران آن درباره آینده این مجموعه و واگذار نشدن آن به بخش خصوصی وارد مرحله جدیدی شده است.
خبرهایی که از دخانیات بیرون می‌آید…
اینکه تولید مواد دخانی و سیگار و قلیان در ایران به‌عنوان کالایی به‌هرحال مضر در دست دولت باشد، امتیازی است که همواره کارشناسان برآن تاکید داشته‌اند. اینکه میزان عرضه و سطح کیفی محصول کنترل شده و تبلیغ محصول نیز ممنوع باشد، از مزیت‌هایی است که دولتی بودن تولیدکننده این کالای ناسالم (اما متاسفانه پرمصرف) آن را قابل فهم کرده است. همه این بالقوگی‌ها و مزیت‌ها باعث شده تا به‌قول مدیرعامل سابق دخانیات، «انبوهی از مافیاهای واردات و قاچاق سیگار متحد شده و کمر به قتل صنعت بومی دخانیات ایران ببندند»؛ عزم دشمنان دخانیات و ذی‌نفعان البته دروغین نبود و شرکت با مشکلاتی مواجه شده و حساسیت‌هایی از درون و بیرون مجموعه بوجود آمد.
با این وجود، پس از تغییر دولت و روی کار آمدن «شیخان» (مدیرعامل قبلی شرکت دخانیات) حساسیت‌ها نسبت به آینده این مجموعه بیشتر شد به گونه‌ای که سال گذشته اخبار ضد و نقیضی درباره افت تولید مطرح شد. تا اینکه در مراسم روز کارگر و باحضور صولت مرتضوی (وزیر کار) به مناسبت تقدیر از کارگران نمونه در محل واحد تهران شرکت دخانیات، تعدادی از کارگران جرات کرده و صدای خود را بلند کردند و از وضعیت تولید صحبت کردند. آنان با اندکی ملاحظه در اردیبهشت ماه امسال صحبت از «خوابیدن خط» و «توقف تولید» به میان می‌آوردند و انتظاراتی از مدیر تازه نفس (مهدی آشتیانی) داشتند.
شرکت‌های چند ملیتی و افول شرکت دخانیات ایران
یکی از کارشناسان بخش فروش شرکت دخانیات در این زمینه با دادن یک پیشینه از وضعیت شرکت اظهار کرد: موسسه اروپایی «یورو-مانیتور» چند سال قبل گزارشی منتشر کرد که در این گزارش شرکت دخانیات ایران را تنها شرکت دولتی و مستقل باقی‌مانده در زمینه صنعت دخانیات در جهان سوم معرفی کرده بود که از ابتدای زنجیره تشکیل ارزش در مزرعه تا تولید فیلتر سیگار و فروش را خود در دست دارد و هنوز چندملیتی نشده است. مابقی شرکت‌های شناخته شده تولید مواد دخانی در جهان شامل شرکت‌های چندملیتی هستند که هر بخش یک وظیفه را انجام می‌دهد.
وی افزود: این موسسه در مطالعه خود پیش‌بینی کرده بود که شرکت دخانیات ایران در مسیر افول قرار دارد و شرکت‌های چند ملیتی رقیب این تنها شرکت مستقل، این شرکت را حذف خواهند کرد. البته تلاش برای تحقق این پیش‌بینی در عمل نیز مشاهده شد. باورود دو شرکت مهم آمریکایی-انگلیسی (JTI و BAT) یعنی «british-american tobacco» و «Japan tobacco international» به کشور، شرکت به صندوق فولاد واگذار شد. پس از این فرآیند واگذاری، قانون انحصار تولید و توزیع سیگار توسط شرکت دخانیات لغو شد. از سال ۱۳۱۶ تا سال ۱۳۹۲ به مدت حدود هشتاد سال مجری انحصار دخانیات، خود شرکت دخانیات بود.
کارشناس بخش فروش شرکت دخانیات تصریح کرد: قبل از واگذاری شرکت و لغو قانون انحصار دو شرکت چند ملیتی یادشده زیر نظر شرکت دخانیات در ایران فعالیت می‌کردند. کنترل بازار و حفظ تعادل و توزیع به این وسیله در دست شرکت دخانیات بود. با شکست انحصار JTI به شهرستان ابهر رفته و از ذیل نظارت شرکت دخانیات خارج شد. BAT هم به اشتهارد منتقل شد و چند شرکت کوچک دخانیاتی نیز در برخی شهرها شروع به کار کردند. به این ترتیب شرکت دخانیات دو سرمایه اصلی خود یعنی «نیروهای متخصص و حرفه‌ای شرکت» و «برندهای قدیمی و پراقبال شرکت» را از دست داد.
وی ادامه داد: با دادن شرکت به یک مجموعه غیر تخصصی و فاقد شناخت نسبت به صنعت دخانیات یعنی «صندوق بازنشستگی فولاد»، عملاً در دولت قبلی مشکلات تولید در شرکت دخانیات شروع شد. با آمدن مدیرعامل سابق یعنی (محمد شیخان) نیز مسئله ورود افراد غیرمتخصص از خارج شرکت مطرح شد و بخشی از نیروهای متخصص و قدیمی شرکت جابه‌جا شدند.
او با بیان اینکه شرکت‌های چندملیتی خارجی فعال در ایران اشتغال کمتر از ۴۰۰ نفری ایجاد کردند، گفت: در زمان محمد شیخان میزان تولید شرکت به یک چهارم نیز کاهش یافت و دخانیات در سهم بازار در آن دوره ضربه جدی خورد. زیرا شرکت‌های خارجی رقیب زیرساختی برای صنعت ندارند و تنها مواد تولید شده در خارج را در داخل بسته‌بندی، ترکیب و توزیع می‌کنند و بدون تولید ارزش افزوده سهم بازار را دریافت می‌کنند.
این کارشناس بخش فروش شرکت دخانیات تاکید کرد: اگر شرکت واگذار نمی‌شد و حق انحصاری دخانیات باقی می‌ماند، از محل منافع این انحصار و کنترل بر بازار و تغییر سیاست‌های مالیاتی، حداقل سالی یک میلیارد دلار به درآمد دولت از محل شرکت دخانیات اضافه می‌شد. این درآمد پایدار تا قبل از واگذاری شرکت وجود داشت که دولت از آن صرف‌نظر کرد. تا قبل از واگذاری شرکت در سال ۱۳۹۱ کنترل دولت بر بازار دخانیات به بیش از ۹۵ درصد رسیده بود. یعنی رقم قاچاق سیگار تنها حدود ۵ درصد بود. اما اکنون پیش‌بینی می‌شود که ۳۰ درصد سیگار مصرفی بازار (نزدیک یک سوم) قاچاق هستند. میزان عدم النفع حاصل از واگذاری شرکت نیز رقم بسیار زیادی است.
بدهی ۳۵۰۰ میلیارد تومانی…
یکی از کارکنان واحد شمال کشور با اشاره به اینکه اکنون شرکت دخانیات طبق اعلام مدیران در داخل مجموعه «بدهی ۳۵۰۰ میلیارد تومانی» دارد، اظهار کرد: این مبالغ ناشی از دیرکرد تسهیلات بانکی و مالیات و عوارض و دیگر هزینه‌های جبران نشده است. از همان سال ۱۳۸۰ که ما وارد شرکت دخانیات به‌عنوان کارگر شدیم، این شایعه مطرح بوده که شرکت دخانیات درحال ورشکستگی است. اما باتمام سنگ اندازی‌ها کارگران شرکت مانع ورشکستگی و انهدام مجموعه شدند.
به کانال صدای مردم در تلگرام بپیوندید
@sedayemardomdotnet
