بیست و پنجم اسفند مصادف است با یکصد و دهمین سالروز تولد پروین اعتصامی شاعره پرآوازه کشورمان. اشتهار پروین را باید درشجاعت و نگاه عمیقا اجتماعی او دید. او در عمر کوتاهش به چنان شهرت و محبوبیتی نایل آمد که کمتر شاعری به آن دست یافته است…

رخشندهٔ اعتصامی معروف به پروین اعتصامی در ۲۵ اسفند ۱۲۸۵ خورشیدی در شهر تبریز بدنیا آمد و ادبیات فارسی و عربی را نزد پدرش آموخت.
پدرش یوسف اعتصامی آشتیانی (اعتصام الملک) از نویسندگان و مترجمان مشهور اواخر دورهٔ قاجار بود. در کودکی با خانواده به تهران آمد. پایان‌نامهٔ تحصیلی خود را از مدرسهٔ آمریکایی تهران گرفت و در همانجا شروع به تدریس کرد. پیوند زناشویی وی با پسر عمویش بیش از دو و نیم ماه دوام نداشت. وی پس از جدایی از همسر، مدتی کتابدار کتابخانهٔ دانشسرای عالی بود. دیوان اشعار وی بالغ بر ۲۵۰۰ بیت است…

پروین ازسالهای کودکی به‌شعرگفتن پرداخت. شعرهای او در مجله ادبی بهار چاپ می شد.
پروین دردهای مردم را در شعرش انعکاس می‌داد و با فرهنگ تبعیض جنسی و عقب‌نگه‌داشتن زن، به‌ستیز برخاست و در شعرهایش فریاد کرد.
پروین برای مردم محروم شعر می‌گفت که از جمله آنها: «طفل یتیم»، «تهیدست»، «تیره‌بخت», «رنجبر» و «آشیان ویران» می‌باشد.
پروین امیدش به آینده روشن را در شعرهای «آرزوی پرواز» و «نغمه صبح» نشان داد.
او توان بسیار شگرف و بدیعی در استفاده از استعاره و تمثیل برای رساندن نظریاتش داشت.
از پروین اعتصامی بیش از ۵۰۰۰بیت شعر در قالب قصیده و غزل و قطعه باقی مانده. سروده‌های او بازگوکننده درد و رنج مردم است. او بدرستی می‌دانست که سرنوشت تیره رنجبران و درراه‌ماندگان چگونه رقم زده می‌شود و دردها چگونه درمان می‌شوند.
تا به‌کی جان‌کندن اندر آفتاب ای رنجبر
ریختن از بهر نان از چهره آب ای رنجبر
زینهمه خواری که بینی ز آفتاب و خاک و باد
چیست مزدت جز نکوهش یا عتاب ای رنجبر
از حقوق پایمال خویشتن کن پرسشی
چند می‌ترسی ز هر خان و جناب ای رنجبر
جمله آنان را که چون زالو مکندت خون بریز
و اندر آن خون دست و پایی کن خضاب ای رنجبر
دیو آز و خودپرستی را بگیر و حبس کن
تا شود چهر حقیقت بی‌حجاب ای رنجبر
حاکم شرعی که بهر رشوه فتوی می‌دهد
کی دهد عرض فقیران را جواب ای رنجبر
آن‌که خود را پاک می‌داند ز هر آلودگی
می‌کند مردارخواری چون غراب ای رنجبر
گرکه اطفال تو بی‌شامند شبها، باک نیست
خواجه تیهو می‌کند هر شب کباب ای رنجبر
گر چراغت را نبخشیده‌ست گردون روشنی
غم مخور می‌تابد امشب ماهتاب ای رنجبر

پروین اعتصامی، در فروردین ۱۳۲۰ شمسی  در سن ۳۵ سالگی بدرود حیات گفت و در قم به خاک سپرده شد

***

آشنایی با پروین اعتصامی