«رقه» در محاصره کامل
سه سال پیش در همین ماه ژوئن، ابوبکر البغدادی رهبر گروه داعش در مسجد بزرگ النوری موصل حاضر شد و از تشکیل خلافت اسلامی عراق و شام خبر داد؛ مسجدی که هفته گذشته به دست نیروهای داعش منفجر شد و روز گذشته هم نیروهای امنیتی عراق توانستند آن را به تصرف خود درآوردند.
داعش که در اوج قدرت خود، بخش زیادی از خاک سوریه و عراق را فتح کرده بود، از ماه ژانویه به این سو نزدیک به ۴٧ درصد از قلمروهایش را از دست داده که جزء مهم‌ترین و استراتژیک‌ترین شهرها و مناطق این دو کشورند. نبرد در مهم‌ترین سنگرهای داعش در سوریه و عراق، یعنی رقه و موصل هر روز بخش زیادی از داعشی‌ها را فراری می‌دهد و این گروه را در آستانه شکست قرار داده، اما بسیاری از کارشناسان می‌گویند ازبین‌بردن ایدئولوژی فراگیر داعش، بی‌شک به‌مراتب سخت‌تر است.
با وجود این، شکست زمینی داعش اکنون اولویت است و همه نگاه‌ها به شهر رقه، پایتخت‌خودخوانده داعش در سوریه و شهر موصل، آخرین سنگر داعش در عراق دوخته شده است. در سوریه، نیروهای دموکراتیک این کشور، نیرویی متشکل از مبارزان چند‌قومیتی به رهبری کردها و پشتیبانی ایالات‌متحده، آخرین مسیر به رقه را تصرف کرده‌اند و اکنون می‌گویند این شهر کاملا در محاصره آنهاست. نیروهای دموکراتیک سوریه از سمت شرق، غرب و شمال در حال پیشروی به سمت رقه بودند و اکنون به گفته «جو اسکروکا»، سخنگوی ائتلاف بین‌المللی تحت رهبری آمریکا با کنترل بخش جنوبی رود فرات، نیروهای دموکراتیک سوریه کنترل همه راه‌های اصلی به سمت رقه را در اختیار خود دارند.
دیده‌بان حقوق‌بشر سوریه مستقر در لندن اعلام کرد نیروهای دموکراتیک سوریه روستاهای اطراف رود فرات را کنترل کرده و به سمت منطقه کسره الفرج پیش می‌روند. دیده‌بان حقوق بشر این پیشروی را استراتژیک خواند و رامی عبدالرحمن، رئیس این گروه هم گفت، اکنون داعش چاره‌ای جز تسلیم‌شدن یا جنگیدن تا آخر ندارد. آن‌طور که عبدالرحمن گفته ساعت‌ها پس از پیشروی نیروهای دموکراتیک سوریه، نیروهای داعش پادحمله‌ای را علیه آنها در شرق شهر به راه انداختند و بخش‌هایی از مناطق سینا و مشلاب را دوباره کنترل کردند. ائتلاف نیروهای کُرد و عرب، از چند ماه پیش، عملیاتی را برای گرفتن رقه آغاز کردند و در هفته‌های گذشته با پشتیبانی آمریکا پیشروی‌هایی در رقه داشته‌اند. «نیروهای سوریه دموکراتیک» ائتلافی است بیشتر متشکل از شبه‌نظامیان کُرد، با مشارکت شماری از نیروهای عرب، آشوری، ارمنی و ترکمن که پس از تسلط داعش بر بخش‌هایی از سوریه تأسیس شد. این نیروها به‌عنوان بزرگ‌ترین ائتلاف مورد حمایت آمریکا در سوریه، از پشتیبانی سیاسی و تسلیحاتی ایالات متحده برخوردار هستند. به گفته سخنگوی ائتلاف، به رهبری آمریکا، این ائتلاف همه پل‌های روی رود فرات را تخریب کرده است و آن‌طور که او گفته تخمین زده می‌شود حدود دوهزارو ۵٠٠ داعشی همچنان در شهر رقه باقی مانده باشند. با پیشروی نیروهای دموکراتیک سوریه و پشتیبانی جنگنده‌های ائتلاف، بسیاری از نیروهای داعش به شهر دیرالزور، دیگر پایگاه این گروه در سوریه، فرار کرده‌اند، اما به گفته اسکروکا، مبارزه برای رهایی کامل رقه زمان‌بر است. پیشروی نیروهای دموکراتیک سوریه، واکنش ترکیه را هم به دنبال داشته است. ترکیه نگران قدرت‌گرفتن نیروهای کرد مرتبط با پ‌ک‌ک در شمال سوریه و جنوب مرزهای خودش است. نیروهای دموکراتیک سوریه هشدار داده‌اند که در صورت لزوم با نیروهای ترکیه در سوریه مقابله خواهند کرد. ناصر حاج‌منصور، از مقام‌های ارشد نیروهای دموکراتیک سوریه، به رویترز گفته است اگر ترکیه «از خطوط شناخته‌شده عبور کند»، احتمال برخورد شدید بین دو طرف وجود دارد.
معاون نخست‌وزیر ترکیه هم اعلام کرد: آنکارا هرگونه تیراندازی مرزی از جانب نیروهای یگان‌های مدافع خلق در سوریه را تلافی خواهد کرد و در مواجهه با فعالیت‌های ضد‌ترکیه‌ای گروه‌های تروریستی خارجی، ساکت نخواهد ماند. کورتولموش بار دیگر مخالفت آنکارا با اقدام آمریکا، برای مسلح‌کردن نیروهای یگان‌های مدافع خلق را بازگو کرد و گفت: مقامات آمریکایی متوجه خواهند شد که این راه کاملا اشتباه است. روزنامه ملییت ترکیه نیز نوشت، ارتش ترکیه آماده عملیات جدید زمینی در داخل خاک سوریه و مشخصا در منطقه عفرین علیه یگان‌های مدافع خلق کرد است.
هم‌زمان با محاصره کامل رقه، فعالان سوری اعلام کردند، نیروهای ارتش سوریه توانستند آخرین محل حضور داعش در استان حلب را تحت کنترل خود درآورند. به گفته این فعالان، درگیری‌ها میان نیروهای سوری و داعش در محورهایی در مسیر الرصافه_ اثریا متمرکز بود که این مسیر شهر رقه را به استان حلب متصل می‌کند.
نبردها در سوریه در حالی ادامه دارد که به گفته آژانس آوارگان سازمان ملل، قریب به نیم‌میلیون نفر از مردم سوریه که در داخل این کشور و به دلیل جنگ داخلی بی‌خانمان شده بودند، به خانه‌هایشان بازگشته‌اند و این روند بازگشت داوطلبانه در سال جاری میلادی قابل‌ملاحظه است. آژانس آوارگان سازمان ملل در گزارشی آورده است، آژانس‌های کمک‌رسان تخمین زده‌اند که بیش از ۴۴٠ هزار نفر از مردم سوریه که در داخل این کشور بی‌خانمان شده بودند و همچنین ٣١ هزار نفر از آوارگان که به خارج از کشور فرار کرده بودند، به خانه‌های خود بازگشته‌اند.
