ویزیت فلهای؛ نیاز بیماران، سوءاستفاده پزشکان
«ارائه خدمات سلامت باید مبتنی بر احترام به حریم خصوصی بیمار (حق خلوت) و رعایت اصل رازداری باشد.» این جمله، یکی از مفاد منشور حقوق بیمار در ایران است. هر‌چند که در سال ۱۳۸۱ برای نخستین بار منشور حقوق بیمار در ایران تدوین و از سوی معاونت سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ابلاغ شد، اما حالا بعد از بیش از ۱۶ سال همین اصل مهم مورد مناقشه قرار گرفته است.
ماجرا از این قرار است که برخی از پزشکان به بهانه شلوغی و مراجعه زیاد ترجیح می دهند به جای یک بیمار همزمان چند بیمار را با هم ویزیت کنند. در همین مورد شهریور سال گذشته یک نماینده مجلس با انتقاد از این موضوع بیان کرد که پزشکان متخصص باید حداقل ۱۰ تا ۱۵ دقیقه زمان برای ویزیت یک بیمار وقت بگذارند. اصغر سلیمی ادامه داد: برخی پزشکان با ویزیت همزمان چند بیمار به‌دنبال درآمدزایی بیشتر هستند. او با بیان اینکه حداقل اختصاص ۱۰ تا ۱۵ دقیقه برای هر بیمار زمان قابل قبولی است، اظهار کرد: به‌طور حتم ویزیت همزمان چندین بیمار منجر به این می شود که برای معاینه نتوان زمان کافی را در نظر گرفت، ضمن اینکه ورود همزمان چند بیمار ممکن است شرایطی را به وجود آورد که بیماران نتوانند نوع بیماری و مسائل خود را به‌طور روشن و شفاف با پزشک مربوطه مطرح کنند. بنابراین به‌لحاظ قانونی و شرعی ویزیت همزمان چند بیمار خلاف است. سلیمی معتقد است: اگر بتوان بحث پزشک خانواده را در کشور فعال کرد، یعنی بیماران از طریق پزشک خانواده به متخصصان ارجاع شوند؛ ازدحام مراجعه بیماران به برخی پزشکان کاهش پیدا می کند. بنابراین در این شرایط پزشک مجبور نیست که از چندین بیمار همزمان در مطب پذیرایی یا ویزیت کند. البته برای هر بیمار باید ۳۰ دقیقه زمان معاینه در نظر گرفت. به گزارش سلامت، او با تاکید بر اینکه وزارت بهداشت باید اجرای پزشک خانواده را به‌صورت جدی پیگیری و دنبال کند، ادامه داد: بیماران نباید بدون مراجعه به پزشک خانواده در مطب های پزشکان متخصص حضور پیدا کنند. البته این اقدام در میان‌مدت تاثیرات مثبنی دارد؛ اما در کوتاه‌مدت تنها باید نظارت‌ها را بر عملکرد پزشکان افزایش داد. با این تفاسیر و براساس منشور حقوق بیمار در ایران لازم است که وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی نسبت به ویزیت فلهای بیماران در مطبها نظارت دقیقی داشته باشند.
معاینات فلهای برخی پزشکان مشهور
شهریور سال گذشته نایب‌رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس اظهار کرد که تعدادی از پزشکان متخصص مشهور در تهران وجود دارند که اغلب نیز از استاد تمام‌های دانشگاههای علوم پزشکی هستند و چون شهرت و مهارت بالایی دارند، بسیاری از بیماران می‌‌خواهند که نزد این پزشکان مشهور ویزیت شوند و به‌علت تعداد زیاد بیماران، پزشک وقت کافی برای رسیدگی و معاینه بیماران ندارد و ممکن است در مواردی شاهد ویزیت‌های فلهای باشیم و معاینه چندین بیمار به‌صورت همزمان و در کنار هم باشد که به هیچ‌وجه شایسته نیست، در حالی که معاینه بیمار در آرامش و همراه با شنیدن شرح حال بیمار و رازداری یک اصل مهم اولیه در کار طبابت است. مرتضی خاتمی ادامه داد: بیمارانی که نزد پزشک خودشان می‌‌روند و پزشک سابقه آنها را در اختیار دارد، ممکن است ویزیت و معاینه شان وقت کمتری بگیرد، اما درمان سایر بیماران نیازمند این است که پزشک برای هر بیمار وقت کافی بگذارد. او ادامه داد: از جمله مشکلاتی که مردم در مراجعه به مطبها دارند، ساعات طولانی انتظار قبل از معاینه پزشک است، در برخی مطبها حتی جای کافی برای نشستن نیست و بیمار و همراهان باید ساعت‌‌ها ایستاده معطل بمانند. این حق بیمار است که حدود زمان نوبت خود را بداند و حداکثر نیم ساعت قبل از آن در مطب حاضر شود و با حدود نیم ساعت معطلی معاینه شود. اینکه در مطبها منشی های پزشکان همه بیماران را بدون نوبت‌دهی منظم از اول وقت فراخوان و معطل کنند تا بعد از چند ساعت نوبتشان بشود، ضایع کردن حقوق مردم است و حتما پزشکان باید با اجرای سیستم نوبت‌دهی مناسب به حقوق مراجعانشان احترام بگذارند. خاتمی عنوان کرد: یکی دیگر از استانداردهای خدمات پزشکان در مطبها، رعایت استاندارد زمان ویزیت است. برای مثال اگر یک پزشک از ساعت ۵ تا ۹ در مطب است، مطابق استاندارد تعداد محدود بیمار را در این ساعات می تواند معاینه کند که حداکثر ۲۰ بیمار است، اما اگر قرار باشد در این مدت ۵۰ بیمار یا بیشتر را ویزیت کند، معلوم است که وقت کافی برای هر بیمار اختصاص داده نمی‌شود و هر چقدر هم که پزشک حاذق باشد، در ویزیت سریع، حق بیمار ضایع می شود. او خاطرنشان کرد: البته قاطبه پزشکان کشور افراد دلسوز و محترمی هستند که به حقوق مردم احترام می گذارند و نباید به‌علت برخورد نامناسب برخی پزشکان یا منشی‌های آنها قداست جامعه پزشکی و اعتماد مردم به پزشکان را خدشه دار کرد، اما باید با بهبود و افزایش نظارت هم از سوی سازمان نظام پزشکی و هم وزارت بهداشت و دانشگاههای علوم پزشکی، حقوق مردم در مطب های پزشکان بیشتر رعایت شود. به گزارش ایرنا، نایب‌رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس گفت: بنده وجود اشکالات را در تعداد قابل توجهی از مطب‌های پزشکان قبول دارم. گرچه ممکن است تعمدی نباشد، اما کوتاهی در حق و حقوق بیماران و معطلی و ویزیت‌های فلهای و سریع بیماران نباید در جامعه پزشکی به‌ویژه در بین پزشکان مشهور و صاحب‌نام که مطبشان شلوغ‌تر است وجود داشته باشد. وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی باید با اصلاح ساختار و بهبود روند ارجاع و مراجعات مردم به پزشکان و تقویت نظارت‌ها زمینه احترام بیشتر به بیماران و رعایت حقوق مردم را فراهم کنند.
هر پزشک برای ویزیت بیمار چقدر باید وقت بگذارد؟
مرداد دو سال گذشته معاون درمان سابق وزیر بهداشت با تشریح جزئیات استانداردهای ویزیت و مدت زمانی که پزشک باید برای ویزیت و مشاوره بیماران زمان بگذارد، گفت: بالا‌بودن تعداد تقاضا برای ویزیت، باعث می‌شود که بیماران در نوبت‌های طولانی انتظار قرار گیرند و این موضوع سطح کیفی خدمات را کاهش می‌دهد. محمد آقاجانی درباره استانداردهای ویزیت و میزان زمانی که براساس قانون، پزشکان باید برای مشاوره و ویزیت بیماران وقت بگذارند، افزود: بر اساس استانداردهای ویزیتی که در مصوبه هیات وزیران آمده است، در بخش خصوصی، موسسات غیردولتی و دولتی که وابسته به وزارت بهداشت نیستند، مدت زمان ویزیت یک پزشک عمومی ۱۵ دقیقه، پزشک متخصص ۲۰ دقیقه، پزشک فوق تخصص ۲۵ دقیقه و ویزیت روانپزشک ۳۰ دقیقه است. او با بیان اینکه در بخش دولتی هم استانداردهایی تعریف شده که در این قالب فعالیت می‌کنند، گفت: البته در موسسات دولتی وابسته به وزارت بهداشت، برنامه ارتقای کیفیت ویزیت داریم که بر اساس آن پزشکان باید در یک ساعت، هشت بیمار و روانپزشکان باید شش بیمار را در مدت یک ساعت ویزیت کنند. به گزارش ایسنا، آقاجانی در پاسخ به اینکه آیا این قوانین از سوی پزشکان رعایت می‌شود؟ ادامه داد: اتفاقی که در این زمینه می‌افتد، به حجم بیماران در بخش دولتی بازمی‌گردد. بر این اساس با توجه به اینکه تعداد تقاضا برای ویزیت بسیار زیاد است، این بالا‌بودن تقاضا باعث می‌شود که بیماران در نوبت‌های طولانی انتظار قرار گیرند و به‌دنبال آن مراکز مجبورند در یک شیفت تعداد زیادی بیمار را برای یک پزشک در نوبت قرار دهند.
آرمان
