نقدینگی از تولید ناخالص داخلی پیشی گرفت
این برای اولین‌بار در کارنامه اقتصادی ایران است که میزان نقدینگی از حجم تولید ناخالص داخلی سبقت گرفته و با اختلاف حدود ۵۰ هزار میلیارد تومان حجم نقدینگی صدرنشین ارزش ریالی تولید داخلی است.
میزان تولید ناخالص داخلی و حجم نقدینگی به رقمی تقریبا برابر رسید. طبق آمارهای بانک مرکزی میزان حجم نقدینگی در سال ۹۶، هزارو ۵۳۰ هزار میلیارد تومان بوده و حجم تولید ناخالص داخلی به هزارو ۴۹۰ هزار میلیارد تومان رسیده است. این برای اولین‌بار در کارنامه اقتصادی ایران است که میزان نقدینگی از حجم تولید ناخالص داخلی سبقت گرفته و با اختلاف حدود ۵۰ هزار میلیارد تومان حجم نقدینگی صدرنشین ارزش ریالی تولید داخلی است.
به گزارش «شرق»، ارقام نقدینگی و تولید ناخالص داخلی به مأخذ بانک مرکزی گویای عبور حجم نقدینگی از تولید ناخالص داخلی است به‌طوری‌که نسبت نقدینگی به تولید ناخالص داخلی در پایان سال گذشته به ۱۰۳.۳ درصد رسیده است. براساس اظهارات ولی‌الله سیف نقدینگی با ۲۲.۱ درصد رشد در سال ۹۶ به رقم ۱۵۳۰ هزار میلیارد تومان رسیده است. همچنین پایه پولی با رشد ۱۹.۱درصدی در سال گذشته، ۲۱۴ هزار میلیارد تومان محاسبه شده است.
با توجه به اینکه نقدینگی اساسا یک متغیر اسمی است، برای بررسی دقیق‌تر آن باید نسبت این متغیر را با متغیرهای دیگری مانند تولید ناخالص داخلی به قیمت جاری مقایسه کرد. طبق گزارش بانک مرکزی، حجم تولید ناخالص داخلی در پایان سال ۹۶ به ۱۴۸۰هزارو ۷۱۰ میلیارد تومان بالغ شده است.
بنابراین با یک حساب ساده، می‌توان دریافت که نقدینگی در سال گذشته از میزان تولید ناخالص داخلی فراتر رفته و نسبت آن به ۱۰۳.۳ درصد رسیده است.
از مهم‌ترین دلایل عبور نقدینگی از تولید ناخالص داخلی، تخلیه‌نشدن اثرات تورمی رشد نقدینگی در سال‌های اخیر است. با توجه به بالابودن نرخ سود بانکی، بخش عمده نقدینگی به تقاضا تبدیل نشد و این پدیده باعث شد نقدینگی خلق‌شده منجر به تغییر سطح عمومی قیمت‌ها و رشد اسمی تولید ناخالص داخلی نشود. بررسی نسبت نقدینگی به تولید ناخالص داخلی نشان می‌دهد این نسبت از ۶۳.۲ درصد در سال ۹۱ با ۴۰.۱ درصد افزایش به ۱۰۳.۳ درصد رسیده و این اتفاق برای اولین‌بار در دهه‌های اخیر در اقتصاد ایران قابل مشاهده است.
میزان حجم نقدینگی در حالی به رقم هزارو ۵۳۰ هزار میلیارد تومان رسیده که بسیاری از سیاست‌گذاران پولی همچنان خطر تورمی این رقم بی‌سابقه را انکار می‌کنند و معتقدند چون پایه پولی افزایش چندانی نداشته، میزان نقدینگی فعلی خطرساز نیست. در همین رابطه ولی‌الله سیف در آخرین اظهارات خود گفته است: رشد نقدینگی در سال ۹۶ معادل ۲۲.۱ درصد است؛ این در حالی است که در نتیجه تلاش‌های بانک مرکزی، نقدینگی در سال ۱۳۹۶ با رشدی معادل ۲۲.۱ درصد نسبت به پایان سال ۱۳۹۵ به ۱۵۳۰ هزار میلیارد تومان رسید که این رشد در مقایسه با رشد دوره مشابه سال ۱۳۹۵ (۲۳.۲ درصد)، ۱.۱واحد درصد کاهش نشان می‌دهد.
وی افزود: براساس ارقام مقدماتی در پایان سال ۱۳۹۶، پایه پولی با رشدی معادل ۱۹.۱ درصد نسبت به پایان سال ۱۳۹۵ به ۲۱۴ هزار میلیارد تومان رسید که در این میان، می‌توان مهم‌ترین عامل فزاینده رشد پایه پولی در سال ۱۳۹۶ را مطالبات بانک مرکزی از بانک‌ها عنوان کرد و این عامل سهمی معادل ۱۷.۴ واحد درصد در رشد پایه پولی این سال داشته است.
بررسی مؤلفه‌های اثرگذار بر ضریب فزاینده نقدینگی مؤید آن است که ظرفیت رشد نقدینگی از محل رشد ضریب فزاینده به دلیل پایین‌بودن نسبت ذخایر اضافی به کل سپرده‌ها، کاهش نرخ سپرده قانونی در سطح الزامات قانونی موجود و نیز پیشرفت‌های حاصله در زمینه توسعه کمی و کیفی بانکداری الکترونیک در سال‌های اخیر که به کاهش قابل‌ملاحظه میل نقدینه‌خواهی مردم منجر شده است، محدود شده و در عمل رشد نقدینگی عمدتا متکی به تحولات پایه پولی شده است.
رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه در زمینه تسهیلات پرداختی، شبکه بانکی کشور در سال ۱۳۹۶ بالغ بر ۶۱۴ هزار میلیارد تومان تسهیلات به بخش‌های مختلف اقتصادی پرداخت کرده، افزود: این رقم نسبت به رقم سال ۱۳۹۵ به میزان ۱۲ درصد افزایش نشان می‌دهد. در این راستا، اولویت اصلی سیاست‌های اعتباری بر تأمین مالی سرمایه در گردش واحدهای تولیدی و عمدتا با هدف بهره‌برداری از ظرفیت‌های خالی اقتصاد استوار بوده است.
