یادی از یلدا

بزرگداشت شب یلدا یا شب چله یکی از رسوم کهن ما ایرانیان است که بلندترین شب سال در نیمکره شمالی زمین محسوب می‌شود. ایرانیان از ۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح، شب یلدا که ۳۰ آذر ماه است دوریکدیگر جمع می‌شوند و تا پاسی از شب به گفت و گو و خوردن میوه و آجیل مشغول هستند، در این بین هندوانه و انار رواج بیشتری دارد. البته در دوران کهن آجیل شب یلدا از میوه‌های خشک شده تشکیل می‌شد. در حال حاضر ایرانیان در این شب پس از صرف شام، تا پاسی از شب به شاهنامه خوانی، مشاعره، تفال به حافظ و خوردن آجیل و میوه می‌پردازند. البته اینکه نیاکان ما از هزاران سال پیش شب یلدا را به درستی به عنوان بلندترین شب سال و آغاز فصل زمستان تعیین کرده بودند، برای ما ایرانیان باعث افتخار است و این یکی از جنبه‌های ارج نهادن به این مراسم است…
آیین شهر کویری یزد
یزد یکی از شهرهایی است که این مراسم از دیرباز در آن جشن گرفته می‌شد. علاوه بر مراسم رایج در این شب، یزدی‌ها آش شولی نیز می‌پزند، هندوانه می‌خورند و کودکان نیز فال گردو می‌گیرند.
شیراز
در شیراز یکی از ارکان اصلی سفره شام شب چله، کلم پلو شیرازی است، همچنین شیرازی‌ها در سفره شب یلدا خوراکی‌های مانند هندوانه، خرما، رنگینگ و انجیر می‌گذارند، زیرا اعتقاد دارند مردم یا سرد مزاج هستند یا گرم مزاج و در شب یلدا هر کسی باید با توجه به مزاج خود بعضی از این خوراکی‌ها را استفاده کند. مشاعره، حافظ خوانی و تفال به حافظ در مراسم شب یلدا شیراز رواج بسیاری دارد.
استان آذربایجان (شرقی و غربی)
در خطهٔ شمال و آذربایجان رسم بر این است که در این شب خوانچهای تزیین شده به خانهٔ تازه عروس یا نامزد خانواده بفرستند. مردم آذربایجان در سینی خود هندوانه ها را تزئین می کنند و شال های قرمزی را اطرافش می گذارند. درحالی که مردم شمال یک ماهی بزرگ را تزئین می کنند و به خانهٔ عروس می برند.
استان همدان
همدانی ها فالی می گیرند با نام فال سوزن. همه دور تا دور اتاق می نشینند و پیرزنی به طور پیاپی شعر می خواند. دختر بچه ای پس از اتمام هر شعر بر یک پارچه نبریده و آب ندیده سوزن می زند و مهمان ها بنا به ترتیبی که نشسته اند شعرهای پیرزن را فال خود می دانند. همچنین در مناطق دیگر همدان تنقلاتی که مناسب با آب و هوای آن منطقه است در این شب خورده می شود. در تویسرکان و ملایر، گردو و کشمش و مِیز نیز خورده می شود که از معمولترین خوراکی های موجود در ابن استان هاست.

استان خراسان
در شهرهای خراسان خواندن شاهنامهٔ فردوسی در این شب مرسوم است. یکی از آیین های ویژه شب یلدا در استان خراسان رضوی و خراسان جنوبی برگزاری مراسم «کف زدن» است. در این مراسم ریشه گیاهی به نام چوبک را که در این دیار به «بیخ» مشهور است، در آب خیسانده و پس از چند بار جوشاندن، در ظرف بزرگ سفالی به نام «تغار» می ریزند. مردان و جوانان فامیل با دسته ای از چوب های نازک درخت انار به نام «دسته گز» مایع مزبور را آنقدر هم می زنند تا به صورت کف درآید و این کار باید در محیط سرد صورت گیرد تا مایع مزبور کف کند. کف آماده شده با مخلوط کردن شیره شکر آماده خوردن شده و پس از تزیین با مغز گردو و پسته برای پذیرایی مهمانان برده می شود.

به کانال صدای مردم در تلگرام بپیوندید
@sedayemardomdotnet