مسلخ مطبوعات
حسن روحانی در نامه‌ای به رییس بانک مرکزی درخواست کرده است که ارز ۴۲۰۰ تومانی کاغذ حذف شود.
در این نامه دولتی‌ها ارز مبادله‌ای را جایگزین ارز ۴۲۰۰ تومانی کاغذ اعلام کرده و سفارش کرده‌اند رسانه‌ها کاغذ را به قیمت تازه خریداری کنند تا در آینده مابه‌التفاوت این قیمت به حساب‌شان واریز شود.
آنچه به عنوان سهمیه کاغذ وزارت ارشاد از آن نام برده می‌شود به دست روزنامه‌های خصوصی نمی‌رسد.
اما این روزها به قدری وضعیت بازار کاغذ رو به بحران گذاشته که رسانه‌های وابسته به دولت و نهادهای حاکمیتی نیز دچار مشکل شده‌اند.
روزنامه همشهری به عنوان ارگان مطبوعاتی شهرداری تهران بعد از عید ۱۰۴ نفر از روزنامه‌نگاران و کارمندان بخش فنی خود را اخراج کرد. چند هفته است که روزنامه‌های استانی همشهری به دلیل قیمت نجومی کاغذ چاپ نمی‌شود. از طرف دیگر رسانه‌های خصوصی نیز مجبور شده‌اند در کنار تمهیداتی مانند چاپ سیاه و سفید و کاهش تعداد صفحات با بعضی از همکاران مجموعه خود خداحافظی کنند.
در شرایط فعلی دولت نه تنها نمی‌خواهد وضعیت کاغذ را به ثبات برساند بلکه در اقدامی تازه با حذف نرخ دلار ۴۲۰۰ تومانی از چرخه خرید کاغذ، وعده‌ای دیگر به وعده‌های گذشته خود اضافه کرده است.
دولت برای کالاهای فرهنگی هیچ عزم و اهتمامی ندارد
فعالان رسانه‌ای و فرهنگی از ابتدای سال ۹۷ نسبت به وضعیت بحرانی کاغذ هشدار داده بودند. در این اوضاع نه تنها مطبوعات بلکه دیگر فعالیت‌های مرتبط با کاغذ نیز دچار مشکل خواهند شد. گرانی روز‌افزون کاغذ باعث شده انتشارات‌ها یا چاپ کتاب جدی را فراموش کنند یا مجبور شوند آثار تازه خود را با قیمتی بالا روانه بازار کنند.
در همین زمینه کامبیز نوروزی به عنوان فعال رسانه‌ای و عضو هیات‌رییسه انجمن صنفی روزنامه‌نگاران تهران به «جهان صنعت» می‌گوید: واقعیت این است که فقط جای تاسف است. مساله کاغذ فقط مساله مطبوعات نیست.
در جایی که کاغذ یکی از ارکان مهم تولیدات فرهنگی است جای تاسف است که مسوولان چنین رویکردی را نسبت به تامین این کالای مهم دارند. وقتی قیمت کاغذ بالا برود تمام محصولات فرهنگی با افزایش قیمت روبه‌رو خواهند شد و طبیعتا قدرت خرید فرهنگی مردم هم کاهش می‌یابد. نمونه بارز آن کتاب. در خصوص مطبوعات مساله جدی‌تر هم می‌شود. روزنامه‌ها اگر نتوانند کاغد مورد نیاز خود را تامین کنند مجبور به تعطیلی و نتیجه آن بیکار شدن شاغلان این حوزه است.
نمی‌دانم چرا دولت در مورد مساله کاغذ که ذات فرهنگی دارد تا این حد خساست به خرج می‌دهد. در جایی که قرار می‌شود با ارز دولتی خودروهای لوکس وارد کشور شود دولت با دست گشاده عمل می‌کند اما برای کالای مهمی مثل کاغذ چنین عزمی نیست. واقعیت این است که دولت نه اهتمامی برای تامین کالاهای فرهنگی دارد نه برنامه‌ای برای آن و باز هم جای تاسف است که دولتی که شعار حقوق شهروندی می‌دهد، برای دسترسی شهروندان خود به پیش‌پا افتاده‌ترین نیازهای فرهنگی آنها هیچ اهمیتی قائل نیست.
او در پاسخ به سوال «جهان صنعت» مبنی بر واکنش انجمن صنفی روزنامه‌نگاران تهران نیز اینطور توضیح می‌دهد:
این مساله جزو نگرانی‌های مهم انجمن است. کاهش تیراژ، ثبات شغلی روزنامه‌نگاران را به خطر می‌اندازد. اما موضوع جدی‌تر از این حرف‌هاست. وضع کلی اقتصاد کشور به شدت خراب است و از طرفی عزمی هم از طرف دولت برای رسیدگی به این مشکلات نمی‌بینم. این را هم باید گفت که مساله واقعا پیچیده است و حل این بحران به این سادگی‌ها نیست. سال گذشته انجمن صنفی این مشکلات را پیش‌بینی و از بروز آن ابراز نگرانی کرده بود. متاسفانه گویا پیش‌بینی‌ها زودتر از آنچه فکر می‌کردیم در حال به وقوع پیوستن است.
توضیحات تازه وزیر ارشاد از اوضاع بازار کاغذ
طبق وعده وزارت ارشاد قرار است سالانه ۱۰۰ میلیارد تومان یارانه در اختیار نشریات قرار گیرد؛ وعده‌ای که در سال ۱۳۹۷ محقق نشد. این در حالی بود که قیمت کاغذ نیز در سال ۱۳۹۷ افزایشی چند‌برابری داشت و دولت نتوانست وضعیت بازار را کنترل کند.
وزیر ارشاد در حاشیه بازدید از نمایشگاه کتاب تهران درباره وضعیت کاغذ در سال گذشته گفت: در فضای توزیع کاغذ در سال ۹۷ مشکلاتی داشتیم که این مشکلات موجب شد پاره‌ای از بحث‌ها در حوزه کاغذ پدید آید. در مجموع بیش از ۲۰۰ میلیون تن کاغذ در سال قبل وارد کشور شد که ۲۳ هزار تن آن از طریق ارشاد توزیع شد. البته مجموع آمار تمام کسانی که در سال ۹۷ کاغذ وارد کرده بودند در پایان سال به تعزیرات داده شد تا سازمان تعزیرات زمینه مشکلات کاغذ در سال ۹۷ را پیدا کند تا در توزیع کاغذ در سال ۹۸ تدبیر درست‌تری صورت بگیرد. حدود ۶۰ میلیون دلار ارز به کاغذ تخصیص داده شد که بخشی از آن هنوز در مسیر این است که بتواند کاغذ را وارد کند.
او در ادامه بیان کرد: درخواستی که در شش ماه دوم برای کاغذ دریافت شد، حدود ۲۰۰ میلیون دلار بود که کارگروه کاغذ ارشاد و وزارت صمت تعیین کرده بود که به خاطر مضیقه‌های ارزی‌ای که وجود داشت کمتر از ۶۰ میلیون دلار در زمینه کاغذ تامین ارز صورت گرفت و همه اینها باعث شد حوزه کاغذ در فضای نشر و مطبوعات آنچنان که مورد انتظار بود نباشد. امیدواریم با نگاهی که عزیزان در دولت دارند درباره کاغذ حمایت‌هایی در این حوزه داشته باشیم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین درباره تاثیر وضعیت قیمت کاغذ در نمایشگاه کتاب تهران و اینکه سیاستی برای حمایت از ناشران در سال ۹۸ اتخاذ شده یا نه گفت: این موضوع در آخرین روزهای سال مطرح شد. کاغذ یکی از مهم‌ترین مسائل در حوزه فرهنگ و نشر بود. اگر کشوری با فضای نشر و کتاب درگیر نباشد طبیعتا در حوزه‌های دیگر آثار نامطلوبی برجای می‌گذارد. با همین نگاه بحث کالای اساسی بودن کاغذ در سال ۹۷ مطرح شد. در سال جدید تغییری در این نگاه پدید نیامده است.
وعده‌های پوشالی
وضعیت بحرانی کاغذ آینده مطبوعات را با نگرانی مواجه کرده است. در روزهایی که فسادهای ریز و درشت در حال برملا شدن و اقتصاد کشور درگیر معضلات فراوانی است، تعطیلی رسانه‌های منتقد می‌تواند حکم چراغ سبزی باشد برای ادامه روند فعلی.
به همین خاطر است که فعالان دیگر حوزه‌ها نیز از وضعیت کاغذ و در ادامه آن اوضاع بغرنج رسانه‌های مستقل اعلام نگرانی کرده‌اند. پدرام سلطانی از اعضای اتاق بازرگانی در مورد موضوع کاغذ در توئیتر خود نوشته است:
«یک سال است کاغذ چاپ و تحریر با دلار ۴۲۰۰ تومانی وارد می‌شود. قیمت جهانی با احتساب هزینه تحریم کمتر از ۳۰ درصد افزایش داشته اما قیمت داخلی آن ۴۰۰ درصد بیشتر شده است. تراژدی گوشت قرمز به نوع دیگری در چاپ کاغذ تکرار شده و به زودی به بقیه کالاهای ارز دولتی هم خواهد رسید.»
وضعیت بازار کاغذ بازگو‌کننده این واقعیت است که مدیریت دولتی بیشتر از وضعیت تحریم‌ها بازار داخلی را با مشکل مواجه کرده است. باید پرسید دولتی که با وعده‌های تغییر و تحول در اوضاع فرهنگی کشور و باز کردن قفل‌های ریز و درشت ممیزی روی کار آمد چطور می‌تواند مقابل اتفاقات امروز بی‌تفاوت باشد.
جهان صنعت
به کانال صدای مردم در تلگرام بپیوندید
@sedayemardomdotnet
