پایین شهر ممنوع، بالای شهر آزاد

«اینجا از این میوه‌ها نمی‌خرن آقا، صبر می‌کنن که قیمتش بیاد پایین». این جمله یکی از میوه‌فروشان خیابان شمشیری در مهرآباد جنوبی است. شاید کسی فکرش را هم نمی‌کرد که تحریم‌ها تا این حد بر سبد معیشتی خانوارها تاثیر بگذارد چراکه در موج گرانی کالاهای اساسی و غیراساسی، میوه با افزایش قیمت ۹۰ تا۱۳۰ درصدی روبه‌رو شد و مرکز آمار ایران در هفته گذشته در گزارشی تورم میوه را ۱۱۲درصد اعلام کرد…..

اسفندماه پارسال رییس اتحادیه بارفروشان دلایل گرانی میوه را «صادرات این محصولات در حجم بالا، بروز سیل در جنوب کشور و خرید تضمینی برخی از میوه‌ها» اعلام کرده بود. قیمت پیاز و سیب‌زمینی به گونه‌ای بالا رفت که وزارت «صمت» صادرات آنها را جهت تامین نیاز بازار داخلی ممنوع کرد، البته صادرات پیاز و سیب‌زمینی در روز گذشته آزاد شد. از صورت کلی گرانی‌های اخیر که بگذریم، قیمت میوه‌های نوبرانه مورد بحث است. در برخی از مناطق تهران قیمت گوجه سبز نوبرانه به کیلویی ۱۴۰هزار تومان رسید و در فضای مجازی صحبت از فروش کیلویی ۲۰۰هزار تومان بود که رییس اتحادیه میوه و سبزی آن را تکذیب کرد. گوجه سبز در حال حاضر بین کیلویی ۱۲ تا ۲۰ هزار تومان به فروش می‌رسد. حال که ماه آخر بهار شروع شده زردآلو نوبرانه کیلویی ۶۰ هزار تومان هم به فروش می‌رسد. یکی از میوه‌فروشان تجریش می‌گوید «مگه نشنیدی نوبرشو آوردی؟ نوبر گرونه دیگه». اما اختلاف قیمت میوه نوبر با زمانی که عرضه آن میوه در بازار بیشتر می‌شود بسیار زیاد و فاحش است. بررسی‌های میدانی «جهان صنعت» از سه منطقه تهران نشان می‌دهد که در برخی از میوه‌فروشی‌های مناطق بالادست تهران قیمت گلابی به کیلویی ۶۰ هزار تومان و گیلاس به ۸۰ هزار تومان رسیده است، در حالی که در مناطق پایین‌دست تهران این میوه‌ها از لیست خرید خانوارها با این قیمت حذف شده است. علی که راننده تاکسی است و در مهرآباد جنوبی زندگی می‌کند به «جهان صنعت» می‌گوید: «تا وقتی که گوجه سبز ارزون نشد نتونستم بخرم، به بچه‌م می‌گم صبر کن دو هفته دیگه. نمی‌دونم، چه‌کار کنم.»‌ افزایش قیمت کالاهای اساسی با وجود ارز دولتی که برای کنترل قیمت‌ها اختصاص داده شد به حدی بالا رفت که برخی از اقلام از سبد معیشتی حداقل سه دهک پایین جامعه حذف شد، حال میوه نیز در این لیست قرار گرفته است. شواهد حاکی از آن است که دولت نظارت بر بازارهای مختلف معیشتی را رها کرده و این بازارها محل جولان دلالان شده است. برخی از متولیان این موضوع را به دلیل اینکه روال هرساله است عادی تلقی می‌کنند اما آیا صرفا به بهانه نوبرانه بودن میوه، باید به صورت غیرمنطقی و کارشناسی نشده به فروش برسد؟ در حالی که قیمت برخی از میوه‌های نوبرانه در سال‌جاری حداقل دوبرابر قیمت نوبرانه سال گذشته است.
در جنوب تهران چه خبر است‌
اکبر یکی از میوه‌فروشان خیابان شمشیری است. او که زردآلو، گیلاس و گلابی در مغازه برای فروش ندارد به «جهان صنعت» می‌گوید: «اینجا میوه‌های نوبرانه را آن هم با این قیمت‌ها نمی‌خرن. مردم صبر می‌کنن که قیمتش پایین بیاد. ما هم نمیاریم.» قیمت‌های سرسام‌آور میوه نوبرانه به گونه‌ای است که در مناطق پایین‌دست تهران تا وقتی که قیمت میوه به تعادل نرسیده مردم قدرت خرید آن را ندارند. مرکز آمار ایران در گزارشی میزان تورم خانوارهای ایرانی در اردیبهشت‌ماه نسبت به مدت مشابه سال قبل را ۵۰ درصد و نسبت به فروردین‌ماه امسال ۶/۳ درصد اعلام کرده است. یکی از مشتری‌های اکبر‌، زنی میانسال و خانه‌دار است. او که از قیمت گیلاس خبر ندارد می‌گوید: «با حقوق کارگری چه‌جوری گیلاس کیلویی ۸۰ هزار تومنی بخرم؟ اگه قرار باشه ۸۰ هزار تومن بابت میوه بدم خب میرم گوشت می‌خرم.»‌ مشتری دیگری که پسری جوان است وسط حرف زن خانه‌دار می‌پرد: «تقصیر خودمونه، تا وقتی مردم می‌خرن دلال‌ها هم قیمت رو می‌برن بالا.» سهراب دلیل گرانی را دلالان می‌داند و فروشنده هم بر حرف او صحه می‌گذارد: «تمام قیمت‌ها رو دلال مشخص می‌کنه، وگرنه هیچ‌وقت کشاورز قیمت رو اینقدر بالا نمی‌بره.» بررسی‌های میدانی «جهان صنعت» نشان می‌دهد که میوه‌های نوبر تا زمانی‌که به تعادل قیمتی نرسند در محله‌های پایین‌دست تهران که محل زندگی سه دهک اول و نیروی کار جامعه است فروخته نمی‌شود.
آنها صرفا نوبر بودن میوه را دلیل قانع‌کننده‌ای برای گرانی آن نمی‌دانند. علی که راننده تاکسی است و در مهرآباد جنوبی زندگی می‌کند اضافه می‌کند: «‌تمام مملکت ما رو دلال‌ها برداشتن. هر کی کار می‌کنه تو محله‌های ما زندگی می‌کنه و هر کی هم دلالی بالاشهر، اصلا قیمت رو همون بالاشهری‌ها بالا بردن.» به نظر علی به اسم نوبرانه بودن میوه برخی افراد «تو یه ماه اندازه شش ماه منو درآمد دارن.»
کاهش ۲۰ درصدی خرید میوه در محله‌های میانی تهران
در خیابان کارگر شمالی اما شرایط کمی متفاوت است. یکی از میوه‌فروشان خیابان کارگر شمالی به «جهان صنعت» می‌گوید: «سال‌های قبل مردم بیشتر میوه نوبر می‌خریدن اما الان خیلی کم شده.»‌ به گفته حسام میزان خرید میوه نوبرانه مردم خیابان کارگر شمالی نسبت به سال‌های قبل حداقل «۵۰درصد» کاهش یافته و گرانی میوه بر میزان خرید آنها تاثیر گذاشته است: «من مشتری‌هایی دارم که سال‌هاست از من خرید می‌کنن. خرید همشون نصف شده و بعضی‌ها هم ترجیح میدن که قیمت بیاد پایین.» حسام دلیل گرانی غیرمنطقی میوه نوبرانه را دلالان می‌داند.
او می‌گوید: «به نظر من منطقی نیست ولی خب بعضی از مردم می‌خرن و تا وقتی دلال از این جریان سود کنه اوضاع همینه.» حسام گلابی را به قیمت ۵۵ هزار تومان، گیلاس را ۶۵ هزار تومان و زردآلو را ۵۰ هزار تومان به فروش می‌رساند. ناگفته نماند که قیمت‌ها در میوه‌فروشی‌های دیگر در همین خیابان متفاوت است. میوه‌فروشی دیگری گیلاس را کیلویی ۷۵ هزار تومان می‌فروشد. او که مردی ۶۰ ساله است می‌گوید: «من کاسبم. تا وقتی که مردم می‌خرن منم میارم می‌فروشم.» غلامعباس که یکی از مشتری‌های این میوه‌فروشی است نیز دلیل گرانی میوه را دلالان و قیمت میوه‌های نوبرانه را غیرمنطقی می‌داند: «بازار صاحب نداره و بازار بی‌صاحب را هم نمیشه کنترل کرد. دلال‌ها هر کاری که بخواهن می‌کنن. اگر گیلاس رو به صدهزار تومن هم می‌رسوندن هیچ‌کس هیچ‌کار نمی‌توانست بکنه.»
کاهش فروش «خیلی کم» در محله‌های بالادست
اوضاع در خیابان زعفرانیه بسیار متفاوت است. با وجود اینکه در محله‌های پایین‌دست تهران میوه‌های نوبر تا به تعادل قیمتی نرسیده به فروش نمی‌رسد، در مناطق بالادستی این میوه‌ها با قیمت‌های سرسام‌آوری فروخته می‌شود. یکی از میوه‌فروشی‌های خیابان موسوی‌اردبیلی گلابی را در ظرف‌های نیم‌کیلویی ۴۰ هزار تومان می‌فروشد. همین میوه‌فروشی گیلاس را در همین ظرف‌های نیم‌کیلویی ۵۰ هزار تومان قیمت‌گذاری کرده است. فروشنده که جوانی با موهای تنک است به ما می‌گوید: «مگه نشنیدی نوبرشو آوردی؟ نوبر گرونه دیگه. من مشتری‌های خاص خودم رو دارم و از حجم خریدم کم نشده.» به نظر او قیمت میوه‌های نوبرانه غیرمنطقی است و دلیل آن دلالان هستند. بهمن که یکی از میوه‌فروشان خیابان شهرداری تجریش است نیز با او موافق است: «تا وقتی مردم خرید می‌کنن دلال‌ها قیمت‌ها رو بالا می‌برن. من کاسبم و برام فرقی نداره اما اگه مردم خرید نکنن قیمت‌ها زمین می‌خوره. مسوولان که کاری نمی‌کنن مگر اینکه خود مردم دست به کار بشن.» به گفته بهمن فروش میوه‌های نوبر به مقدار «خیلی کم» کاهش داشته و در میزان خرید مردم تاثیر گذاشته است.
یکی از مشتری‌های بهمن که خانمی جوان است می‌گوید: «من مهندس معمار هستم و قدرت خرید این میوه‌ها رو دارم اما دلیل نمیشه که اینقدر گرون باشه.» به نظر او نوبرانه بودن میوه دلیل قانع‌کننده‌ای برای این نرخ‌گذاری‌ها نیست: «من نمی‌دونم نرخ‌گذاری رو کی انجام میده، اگر دولت گفته که گیلاس رو کیلویی ۸۰هزار تومان بفروشن که یعنی از حال مردم خبر نداره، اگر دلال این قیمت رو مشخص کرده که نشونه بی‌عرضگی دولته.»‌ بررسی‌های میدانی خبرنگار «جهان صنعت» نشان می‌دهد که فروش میوه‌های نوبرانه در محله‌های بالادست تهران به میزان اندکی کاهش داشته و صرفا به اعتراض زبانی مشتریان ختم می‌شود.
قیمت‌ها
قیمت هندوانه و سبزی که در آستانه ماه رمضان به دلیل افزایش تقاضا گران شده بود به تعادل رسیده اما قیمت سیب‌زمینی همچنان دچار نوسان است. اسدالله کارگر رییس اتحادیه میوه و سبزی تهران درباره آخرین تحولات بازار میوه و صیفی اظهار کرد: در هفته‌های اخیر استقبال برای خرید هندوانه از سوی تجار عراق و ترکیه بالا بود که همین امر بر افزایش قیمت در بازار داخل دامن زد که حال با به دست آمدن هندوانه تولیدی در این کشورها، نرخ هندوانه کاهش یافته است.
کارگر نرخ هر کیلو پرتقال تامسون شمال را ۴ هزار و ۵۰۰ تا ۷ هزار تومان اعلام کرد و گفت: قیمت هر کیلوگرم پرتقال جنوب ۵ تا ۷ هزار و ۵۰۰، پرتقال رسمی شمال ۳ تا ۶ هزار، پرتقال خونی شمال ۴ تا ۷ هزار و ۵۰۰، سیب لبنانی زرد و قرمز ۶ تا ۱۱ هزار، خیار بوته‌ای ۳ تا ۵ هزار و ۵۰۰، خیار گلخانه ۲ هزار و ۵۰۰ تا ۴ هزار و ۵۰۰، کیوی ۶ تا ۱۰ هزار، موز ۱۱ تا ۱۳ هزار و نارنگی تخم پاکستانی ۶ تا ۱۰ هزار تومان است.
رییس اتحادیه میوه و سبزی درباره آخرین وضعیت قیمت میوه‌های نوبرانه در بازار بیان کرد: هم‌اکنون هر کیلو توت فرنگی جیرفت با نرخ ۵ تا ۸ هزار، توت فرنگی کرج ۱۶ تا ۲۴ هزار، توت فرنگی گرگان ۵ تا ۱۱ هزار، گوجه سبز برقان ۵ تا ۱۸ هزار، گوجه سبز شمال ۴ تا ۱۰ هزار، گلابی جنگلی ۴ تا ۱۲ هزار، زرد‌آلو ۱۵ تا ۲۵ هزار، طالبی شاه‌پسند ۴ تا ۶ هزار و ۵۰۰، ملون ۴ تا ۶ هزار، هلو پیش‌رس ۱۰ تا ۲۰ هزار و هندوانه هزار و ۵۰۰ تا ۳ هزار تومان در میدان مرکزی میوه و تره‌بار عرضه می‌شود.
کارگر از کاهش نرخ پیاز در بازار خبر داد و گفت: در حال حاضر هر کیلو پیاز زرد با نرخ ۲ تا ۳ هزار و ۲۰۰، پیاز شیری ۲ تا ۳ هزار و ۵۰۰، گوجه فرنگی ۲ هزار و ۵۰۰ تا ۵ هزار، گل کلم هزار و ۵۰۰ تا ۳ هزار و ۵۰۰، کلم بروکلی ۸ تا ۱۲ هزار، کلم سفید ۲ تا ۳ هزار، کلم قرمز ۲ تا ۴ هزار، سیب‌زمینی کهنه ۲ تا ۳ هزار و ۵۰۰، سیب‌زمینی نو ۴ تا ۶ هزار، کاهو پیچ سالادی یک هزار تا ۲ هزار و ۵۰۰ و کاهو‌رسمی هزار و ۵۰۰ تا ۲ هزار و ۵۰۰ تومان در میدان مرکزی میوه و تره‌بار عرضه می‌شود.
موضوع قابل تامل در بازار میوه این است که در ۱۰ ماهه آخر سال ۹۷ بیش از ۳۵۰ هزار تن موز به ارزش بیش از ۲۹۹ میلیون و ۴۱۴ هزار دلار وارد کشور شده در حالی که بسیاری از میوه‌های داخلی با نوسان قیمت روبه‌رو بوده‌اند و مهم‌ترین مشکل دولت کمبود منابع ارزی است.

جهان صنعت

به کانال صدای مردم در تلگرام بپیوندید
@sedayemardomdotnet