آتش انتقام صیادان بر جان پرندگان مهاجر

آرمان ملی- منیره چگینی: از سوی دیگر برخی از گمانه‌زنی‌ها وجود دام‌های سمی و عوامل انسانی‌ را در این موضوع دخیل می‌دانند و حتی وبای پرندگان نیز موضوع بحث کارشناسان بوده است. برخی بر این باورند سمی که کشاورزان استفاده می‌کنند عامل آلوده کردن محیط زیادی از تالاب بوده و همین امر موجب مرگ هزاران پرنده شده است. با این حال هنوز دلیل اصلی مرگ این پرندگان در میانکاله از سوی سازمان محیط‌زیست اعلام نشده است. در این بین «آرمان ملی» در گفت‌و‌گو با اسماعیل کهرم، کارشناس و فعال محیط‌زیست، این موضوع را بررسی می‌کند.

این روزها اظهار‌نظرهای فراوانی در رابطه با مرگ هزاران پرنده مهاجر در تالاب میانکاله مطرح می‌شود، شما دلیل مرگ پرندگان را در چه می‌بینید؟‌

به‌طور قطع می‌گویم که دلیل مرگ پرندگان تالاب میانکاله ریختن سم کشنده در آب تالاب است. این موضوع در تالاب میانکاله سابقه دارد. در سال‌های ۷۳ و ۸۲ به دلیل ریختن سم توسط صیادان در آب تالاب در میانکاله هزاران پرنده و ماهی از بین رفتند. زمانی ‌که محیط‌بانان مانع از فعالیت صیادان می‌شوند، آنها برای انتقام‌جویی سم در حوزه مرکزی تالاب می‌ریزند. همان‌طور که در سال ۷۳ شاهد این موضوع بودیم که با مرگ هزاران ماهی، عفونت منطقه را برداشت و نهایتا ماهی‌های مرده را با هلی‌کوپتر جمع‌آوری ‌کردند. در تالاب میانکاله و دیگر تالاب‌های منطقه، ریختن سم برای انتقام‌جویی یک امر متداول است. حتی بسیاری از صیادان مسئولان سازمان محیط‌زیست را تهدید می‌کنند‌ که اگر محیط‌بانان با آنها برخورد کنند و مانع کارشان شوند، سم در تالاب می‌ریزند.

پس شما وجود بوتولیسم در آب را رد می‌کنید؟

برخی از مسئولان اعلام کرده‌اند که دلیل مرگ پرندگان به خاطر عمق آب و ایجاد بوتولیسم در ریشه علف‌‌‌ها و نیزارها بوده است، در حالی که فلامینگو زیر آب نمی‌رود. بوتولیسم، سمی است که بر اثر گوشت فاسد به وجود می‌آید. این سم معمولا در کنسرو ماهی‌ها تشکیل می‌شود و ارتباطی به ریشه گیاهان ندارد. وقتی در مدت دو روز بیش از پنج هزار پرنده می‌میرد، چه نشانه‌ای به غیر از وجود سم وجود دارد. ولی میز و صندلی برخی بستگی به این دارد که بوتولیسم را بهانه کنند تا موضوع هر چه سریع‌تر فراموش شود. سازمان محیط‌زیست نمی‌تواند یک‌تنه جلوی صیادان پرندگان مهاجر، شکارچیان، دامداران، پرورش‌دهندگان ماهی، گاومیش‌داران و کشاورزان بایستد. هر کدام از اینها وقتی با محیط‌زیست اختلاف پیدا می‌کنند، آنها را تهدید به ریختن سم در تالاب می‌کنند.

چرا سازمان محیط‌زیست مانع از انتشار خبر ریختن سم در تالاب می‌شود؟‌

اگر سازمان محیط‌زیست اعلام کند که سم در تالاب ریخته شده موضوع پلیسی و جنایی می‌شود و بعد خیلی از افراد باید میز و صندلی‌هایشان را رها کنند. چهار روز پیش هیاتی متشکل از سازمان محیط‌زیست، استاندارد، دانشگاه و … برای جمع‌آوری پرندگان به تالاب میانکاله رفت. آن زمان تعدادی از پرندگان جان داشتند، زمانی ‌که آنها را جمع آوری کردند و برای آزمایش ‌بردند، همه آنها در راه تلف شدند و مردند. تا‌کنون ۱۷ هزار پرنده دفع بهداشتی شده ولی باز هم پرنده مرده در تالاب وجود دارد.

چند روز پیش هم تعدادی از سارها در بجنورد به صورت دسته‌جمعی مردند، برای آنها نیز سم ریخته بودند؟

متاسفانه چند روز پیش شاهد مرگ سارها در بجنورد ‌بودیم و مرداد ماه امسال نیز صدها کلاغ به دلیل نامشخصی در یکی از پارک‌های قم مردند. اما من بعید می‌دانم که مرگ این پرندگان ارتباطی با سم داشته باشد. البته سارها را در همه‌جای دنیا می‌کشند چون آفت کشاورزی است و کشاورزان برای اینکه بذر محصول‌شان توسط آنها خورده نشود، سارها را می‌کشند.

این موضوع چه تبعاتی می‌تواند برای محیط‌زیست ایران داشته باشد؟

تالاب میانکاله اولین منطقه‌ای بود که من به عنوان یک فعال محیط‌زیستی و بیولوژلیست به آن سفر کردم و از آن به بعد سالانه به این تالاب سر می‌زنم. در سال‌های نخست وقتی در پاسگاه این تالاب می‌خوابیدیم صدای پرندگان اجازه خواب را از ما می‌گرفت. به جرات می‌گویم که امروز تعداد پرندگان یک درصد آن زمان هم نیست. زمان نیاز دارد که وجود سم در تالاب تایید شود، حتی کارشناسان دامپزشکی هم به وجود بوتولیسم شک کرده‌اند و خودشان در گفت‌وگوهایشان اذعان دارند که احتمال ریختن سم در تالاب بیش از بوتولیسم است.