مسائل، مصائب، مشکلات و معضلات

دو ماه از سال ۹۹ گذشته است. اکنون شاید بهتر بتوان از چالش‌های احتمالی که دولت امسال با آنها درگیر شود، صحبت کرد. مسائل، مصائب، مشکلات و معضلات زیادی در کشور وجود دارد، اما مهم‌ترین چالش‌ دولت چه می‎تواند باشد؟ مجلس یازدهم، بیماری کرونا، تحریم، نفت، اعتراضات عمومی؟ دولت چگونه می‌تواند از پس این چالش‌ها بربیاید؟…
همدلی ، آسو محمدی: سال ۱۳۹۸ را باید سال سخت زندگی جامعه ایرانی به شمار آورد؛ سالی که در آن اتفاقات بسیار تلخی رخ داد و چالش‌های زیادی را پیش روی دولت قرار داد. به‌‌ویژه از نظر اعتراضات سیاسی و اقتصادی. از دیگر سو قدرت خرید مردم کاهش یافت و در کنار آن رشد مداوم قیمت‌ها در بازار، سبب شد مشکلات دیگری به مسائل دولت اضافه شود.
برای سال ۹۹ کارشناسان دغدغه‌ها و مسائل زیادی را مطرح می‌کنند که بتواند برای دولت چالش‌زا باشد و سد راه دولت شود. اما این مسائل چیست؟ و کدام‌یک از آنها در اولویت است؟ در ارتباط با این موضوع «عبدالله ناصری»، فعال سیاسی اصلاح‌طلب به همدلی می‌گوید:«به نظ من مهم‌ترین چالش دولت تامین مطالبات معیشتی مردم خواهد بود. چون سال ۹۹ علاوه بر همه مشکلات اقتصادی مردم که از قبل وجود داشت، تبعات اقتصادی کرونا هم اضافه خواهد شد. بنابراین اگر چه مشکلات مردم همه‌اش دونگ دولت نیست، اما چون امسال، سال پایانی دولت است، همه ناهنجاری‌ها و مشکلات متوجه دولت می‌شود که از این طریق بتوانند با وعده اصلاح امور در دولت بعدی مردم را آرام کنند.»
ناصری ادامه می‌دهد:«من معتقد هستم که سال ۹۹ مطالبات اقتصادی و معیشتی بسیار جزیی‌تر و حساس‌تر خواهد بود و این بزرگ‌ترین چالش دولت در این سال خواهد بود. چیزی که برای کشور مهم‌تر از بقیه موارد است و یک مولفه مهم به نظر می‌آید این است که دولت بتواند رضایت مردمی را جلب کند که در شرایط کنونی معیار این رضایت برای مردم مسائل اقتصادی است.»
او در پاسخ به این سوال که مجلس یازدهم با توجه به گرایش و رویکرد نمایندگان آن چقدر می‌تواند برای دولت‌ مسئله‌ساز باشد؟ می‌گوید:«به نظر من چون سال آخر دولت است و مجلس یازدهم خودش شاهد مطالبات بی‌‌شمار مردم است، در واقع نمی‌تواند مسئله‌ای برای دولت بتراشد. اگر چالش داشته باشد، صرفا یک چالش درون مجلسی خواهد بود برای انتخابات ۱۴۰۰ ریاست جمهوری. من معتقدم که سال ۹۹ مجلس اساسا فرصت مسئله‌سازی برای دولت آقای روحانی ندارد. از دیگر سو بزرگ‌ترین دغدغه مجلس جدید جناج‌بندی شدید و درونی اصول‌گرا‌یان برای انتخابات ۱۴۰۰ است.»
این فعال سیاسی درباره این گزاره که آیا اعتراضات عمومی در سال ۹۹ تکرار خواهد، توضیح می‌دهد:«سال ۹۹ با توجه به اینکه بزرگ‌ترین مسئله مردم گذران روزمره‌ و روزانه زندگی خواهد بود، برای چند دهکی که آسیب دیده‌اند اگر دولت برنامه‌ ماهانه‌ای نداشته باشد، حتما شاهد جنبش‌های اعتراضی متعدد و پراکنده در سراسر کشور خواهیم بود.»
یکی دیگر از مسائل کشور کاهش فروش نفت است. ناصری درباره تبعات سیاسی که کاهش قیمت نفت به دنبال دارد، می‌گوید:«ببینید، این وضعیت یک سال است که این‌طوری است و اثری هم اگر داشته باشد، گذاشته است. من فکر نمی‌کنم از اینجا به بعد هم اثری داشته باشد. چون که فروش نفت مدت‌هاست به صفر رسیده و خاصیت خودش را از دست داده است. بنابراین این‌گونه به نظر می‌رسد که یکی از مهم‌ترین کارهایی که دولت باید انجام دهد اصلاح روابط بین‌المللی باشد. من این احتمال را هم منتفی نمی‌دانم که حکومت و دولت به سمت یک چرخش اساسی در ارتباط با دنیا بروند.»
او در ارتباط با افزایش تحریم‌های کشور در یک سال گذشته هم بیان می‌کند:«پیش‌بینی من این است که در سال جدید ممکن است فشار و تحریم آنقدر زیاد شود که دولت و حاکمیت را تسلیم گفت‌وگو با غرب و آمریکا کند. در دو سال گذشته کشور با تحریم مواجه بوده و اثراتی همچون رکود تورمی را در اقتصاد کشور ایجاد کرده و از طرف دیگر به دلیل کاهش صادرات نفت، پیش‌بینی این است که دولت نمی‌تواند تمام نیاز بودجه‌ای خود را تامین کند، از این‌رو کسری بودجه یکی از مهم‌ترین مشکلاتی است که در سال ۹۹ بروز خواهد کرد و دولت برای عبور از این مشکل، سیاست‌هایی را اجرا خواهد کرد که به افزایش نقدینگی و تورم منجر می‌شود.» او در مورد تبعات بیماری کرونا هم می‌گوید:«حتما کرونا علاوه بر خسارات جانی که در پی داشته است، خسارت اقتصادی بسیار زیادی به دنبال خواهد داشت. این خسارت بیشتر در دهک‌های پایین جامعه خواهد بود و حتی دهک‌های بالا را به سمت پایین هدایت خواهد کرد. طبقه متوسط هم وضعیت بدتری پیدا خواهد کرد. کرونا یک پدیده خاصی بود. یعنی اگر دقت کنید طبقه سرمایه‌دار در بحران‌ها معمولا آسیب نمی‌بینند، اما کرونا به ثروتمندان هم خسارات سنگینی زد. اپیدمی و بحران کروناویروس پیامدهای پیچیده و چند لایه در زمینه‌های مختلف اقتصادی، زیست محیطی، اجتماعی و فرهنگی به دنبال خواهد داشت که ایجاد مشکلات و مسائل روحی و روانی را می‌توان یکی از مهم‌ترین پیامد و تبعات آن برشمرد.»
ناصری می‌افزاید:«بحران کروناویروس و در خانه ماندن و بیکار شدن بسیاری از مشاغل در جامعه موجب آسیب اقتصادی به اقشار مختلف به‌ویژه اقشار کم درآمد و ضعیف جامعه بوده و به طور قطع نامناسب بودن شرایط اقتصادی بر مسائل روحی و روانی خانواده‌ها و جامعه تأثیرگذار خواهد بود.»
او با تأکید بر اینکه باید تبعات و پیامدهای کرونا را به حداقل رساند، تأکید می‌کند:«باید جامعه را با خطرات کرونا و پیامدهای آن آشنا کرد و با آگاهی‌بخشی به جامعه موجب کنترل سریع‌تر این اپیدمی شد. نخستین تأثیر این بحران که سلامت عمومی را تهدید می‌کند، هزینه‌های روانی ناشی از احساس ناامنی و اختلال بوده و شایعات منفی که در جامعه رواج می‌یابد، از خود ویروس خطرناک‌تر هستند. او با بیان اینکه ناآگاهی مردم و جامعه در رابطه با تبعات کرونا در درازمدت موجب مشکلات عدیده‌ای خواهد بود، می‌گوید:«به طور قطع بازگو کردن پیامدها موجب مشارکت هر چه بیشتر مردم در راستای مقابله با بحران کرونا با رعایت اصول و موارد بهداشتی تأکید شده خواهد بود.»
ناصری همچنین با اشاره به اینکه برای آشنایی مردم با بحث کرونا و پیامدهای آن باید از ظرفیت رسانه‌ها و فضای مجازی به نحو احسن استفاده کرده و اجازه ندهیم کانال‌های فضای مجازی غیرموثق با اخبار کذب رعب و وحشت و نگرانی و تشویش جامعه را رقم بزنند، می‌گوید:«دعوت از کارشناسان و مشاوران روانشناسی و اجتماعی در رسانه‌های ملی و آگاهی‌بخشی جامعه ضمن ارتقا و افزایش آگاهی مانع آن خواهد بود که جامعه و مردم برای ارتقای اطلاعات خود در رابطه با کرونا به بحث کانال‌های فضای مجازی غیررسمی پناه ببرند.»
این فعال سیاسی در پایان با تأکید بر نقش دولت در حمایت هر چه بیشتر از کسب و کارهای کوچک و کارگران روزمزد با توجه به بحث کرونا و در خانه ماندن بسیاری از نان‌آوران خانواده‌ها یادآور می‌شود:«خوشبختانه قشر کارمندان و حقوق‌بگیران با در خانه ماندن از نظر اقتصادی چندان دچار آسیب نخواهند بود؛ اما مشاغل روزمزد، مغازه‌داران، کارگران و … به صورت زنجیروار به هم وابسته بوده و در بحث مالی خانواده‌های خود در این برهه دچار مشکل خواهند بود که انتظار می‌رود دولت بیشتر از آنچه که هست به میدان بیاید و حمایت بسیاری از اقشار ضعیف و مشاغل کم درآمد جامعه داشته باشد.»