گسترش حاشیه نشینی درسنندج
بر اساس آمار محققین دانشگاه کردستان، حدود ۵۰درصد جمعیت شهری سنندج در ۲۰درصد از مساحت این شهر که سکونتگاه‌ها و محلات کمتر برخوردار شهر است، ساکن هستند.
آرمان ملی- فردین کمانگر: سنندج یکی از شهرهای کشور است که در چند دهه گذشته شاهد رشد قارچ‌گونه سکونتگاه‌های غیررسمی بوده و کارشناسان از رشد این مناطق که یکی از رتبه‌های بالا را در کشور به خود اختصاص داده، ابراز نگرانی می‌کنند. به‌عنوان مثال در شهرک نایسر، یکی از مناطق منفصل شهری سنندج، جمعیتی بالغ بر ۸۰هزار نفر سکونت دارند که عمدتا از روستاییان مهاجر و قشر فقیر و آسیب‌پذیر جامعه هستند. این مناطق فاقد زیرساخت‌های شهری و خدماتی است و این امر می‌تواند تهدیدی برای امنیت در این مناطق باشد.
قیمت نجومی مسکن در کردستان
برای بررسی پدیده سکونتگاه‌های غیررسمی به برخی از این مناطق در شهر سنندج می‌رویم و با اهالی این مناطق گفت‌وگو می‌کنیم. یکی از ساکنین شهرک نایسر سنندج به «آرمان ملی» می‌گوید: در حدود ۲۰سال گذشته به‌دلیل مشکلات مالی و عدم توانایی هزینه خرید مسکن به شهرک نایسر مهاجرت کردیم و با کمترین هزینه صاحب یک واحد مسکونی شدیم.محمد فتحی تحصیلات خود را کارشناسی ارشد عنوان می‌کند و می‌گوید: قیمت مسکن در کردستان نجومی شده و با توجه به شرایط اقتصادی مردم، کسی توانایی خرید آن را ندارد، در نایسر یک واحد ۵۰متری را می‌توان با ۲۰۰میلیون تومان خریداری کرد. شهرک ننله، نیز یکی دیگر از مناطق منفصل شهری به حساب می‌آید، یکی از ساکنین این محله می‌گوید: بیشتر اهالی این مناطق از روستاها به شهر مهاجرت کرده‌اند و دلیل اصلی مهاجرت نیز بیکاری و نبود درآمد بوده است، متاسفانه هزینه زندگی در روستاها با شهر برابری می‌کند. احمد رحمانی می‌افزاید: بالارفتن هزینه‌ها از یک‌سو و از سوی دیگر بیکاری و نبود درآمد سبب شده در این مناطق مردم اسکان پیدا کنند، چون اجاره بها و رهن منزل در این مناطق به نسبت هسته شهر پایین‌تر است، اما دلالان و سودجویان ورود پیدا کرده‌اند و نرخ خرید واحدهای مسکونی و زمین را افزایش داده‌اند. او نرخ اجاره‌بها در شهر سنندج را ۱۰میلیون تومان رهن و ۵۰۰هزار تومان اجاره عنوان کرده و معتقد است که با روند کاهش درآمدهای مردم، قادر نیستند، این مبالغ را پرداخت نمایند. وی به ساخت و سازهای غیرمجاز در این منطقه نیز اشاره می‌کند: هر چند روز، چندین واحد آپارتمانی ساخته می‌شود که از هیچ اصول ساختمان‌سازی و ایمنی پیروی نمی‌کند و در مقابل حوادث طبیعی مقاومتی ندارند. این ساختمان‌ها در مقابل حوادث غیرطبیعی مانند بمب‌های ساعتی عمل می‌کنند.
عمق شکاف‌های طبقاتی
برای بررسی این موضوع به سراغ ارسطو گویلی کیلانه، عضو شورای شهر سنندج رفتیم، او سکونتگاه‌های غیررسمی را چنین تعریف می‌کند: به‌وجود آمدن سکونتگاه‌های غیررسمی با وضعیت اقتصادی شهروندان و روستانشینان رابطه مستقیمی دارد به‌طوری که هرچقدر وضعیت اقتصادی بدتر باشد شمار افرادی که در این محل‌ها زندگی می‌کنند، به‌طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. البته نمی‌توان اثر سایر عوامل مهم مانند تمرکز امکانات و مشاغل در شهرها و همچنین عدم توجه به تامین زیرساخت‌های روستاها و شهرهای کوچک و بسیاری عوامل دیگر را نیز نادیده گرفت. وی با اشاره به آمار اسکان مردم در سکونتگاه‌ها و محلات کمتر برخوردار می‌گوید: بر اساس آمار محققین دانشگاه کردستان، حدود ۵۰درصد جمعیت شهری سنندج در ۲۰درصد از مساحت این شهر که سکونتگاه‌ها و محلات کمتر برخوردار شهر است، ساکن هستند.ارسطو گویلی کیلانه در ادامه خاطرنشان می‌کند: بر اساس آمار تعداد ساکنین منطقه نایسر، که یکی از بزرگترین سکونتگاه‌های غیررسمی کشور با کمترین امکانات اولیه زندگی، به‌شمار می‌رود نگرانی در رابطه با رشد جمعیت در این منطقه وجود دارد. همچنین روستاهای نواحی شرقی سنندج به شکل نگران کننده‌ای در حال رشد هستند.
سکونتگاه‌های خودانگیخته شهری
پیرامون بررسی بیشتر موضوع پای صحبت‌های کیومرث حبیبی، مدیر گروه شهرسازی دانشگاه کردستان نشستیم، او نیز با هشدار از ضرباهنگ تند حاشیه‌نشینی در استان کردستان و شهر سندج به «آرمان ملی» می‌گوید: در نظر گرفتن حد تفکیک قطعات ۱۵۰ مترمربعی در طرح تفصیلی شهر سنندج در مناطق فرودست شهری منجر به عدم توان تامین مسکن رسمی برای گروه‌های کم‌درآمد شده است. قرار گرفتن منطقه نایسر در طرح عمران ناحیه در حوزه نفوذ «صلوات آباد» از دیگر برنامه‌ریزی‌های نادرست در این رابطه بوده که منجر به رشد جمعیت در این مناطق شده است. وی در تشریح وضع کنونی استان کردستان در پدیده سکونتگاه‌های غیررسمی عنوان می‌کند: امروزه در استان کردستان بیش از سه‌هزار و ۳۰۰ هکتار بافت‌های ناکارآمد شهری وجود دارد که جمعیت ساکن در این بافت‌ها ۴۷۰هزار نفر است. آمارها نشان می‌دهد که در حدود ۳۰درصد از جمعیت استان در سکونتگاه‌های غیررسمی زندگی می‌کنند. در حقیقت ساماندهی ساکنان این سکونتگاه‌ها جهت بهبود وضعیت معیشت و زندگی امری ضروری است. دکتر حبیبی با اشاره به آمار سکونتگاه‌های غیررسمی عنوان می‌کند: ۴۵۴ هکتار در شهر سنندج، ۲۳۰ هکتار در شهر سقز، ۴۲۶ هکتار در باته، ۱۹۹ هکتار در شهر مریوان، ۳۷ هکتار در بیجار، ۶۶ هکتار در شهر قروه و ۲۷ هکتار از شهر کامیاران را سکونتگاه‌های خودانگیخته شهری به خود اختصاص داده‌اند.
رشد حاشیه نشینی در کردستان
مدیرکل راه و شهرسازی استان کردستان نیز به رشد شهرنشینی در استان اشاره می‌کند و معتقد است که استان کردستان به واسطه فقر روستایی، اقتصاد مبتنی بر کشاورزی دیم، کمبود امکانات در روستاها از جمله راه روستایی و در نهایت میانگین پایین سطح سواد در روستاها در چند سال اخیر شاهد کاهش شدید نرخ جمعیت روستایی و در کنار آن نرخ سریع شهرنشینی بوده است. این شهرنشینی به واسطه فقر مالی مهاجرین عمدتا به‌صورت حاشیه نشینی بوده و سبب شده تعادل فضایی در شهرهای استان دچار مشکل شود. مهندس ثابتی در ادامه به «آرمان ملی» می‌گوید: بر اساس آخرین سرشماری رسمی، نرخ رشد جمعیت شهری در استان کردستان جایگاه هشتم کشوری و نرخ رشد جمعیت روستایی در جایگاه نوزدهم قرار داریم. این نشان‌دهنده ضرباهنگ خطرناک رشد حاشیه‌نشینی در استان، مخصوصا در شهرهای سنندج، سقز، مریوان و بانه است و براساس آخرین پایش در کشور استان به لحاظ بافت ناکارآمد، رتبه هشتم کشور را دارد.وی می‌افزاید: اگر صرفا بر اساس سکونتگاه غیررسمی و حاشیه‌نشینی قضاوت کنیم شهرهای مریوان، بانه، سنندج و سقز بدترین وضعیت را در استان دارند و اگر بخواهیم سرجمع بافت ناکارآمد بررسی کنیم باید شهر کامیاران را که به‌شدت به لحاظ بافت فرسوده دچار مشکل است به این آمار اضافه کرد. مدیرکل راه و شهرسازی استان کردستان می‌افزاید: بخشی از مشکل حاشیه‌نشینی در استان مربوط به نبود سیاست روشن و کارآمد در استان اقشار با درآمد کم را می‌توان به موارد فوق اضافه کرد.
به کانال صدای مردم در تلگرام بپیوندید
@sedayemardomdotnet
