چهره شطرنجی های عالم هنر
دیروز رئیس پلیس تهران بزرگ اعلام کرد: «ک.ا» که در روزهای گذشته شکایات زیادی علیه او از جانب قربانیانش در فضای مجازی مطرح شده بود، توسط پلیس امنیت عمومی پایتخت دستگیر شد. سردار حسین رحیمی اظهار کرد:«مأموران پلیس امنیت عمومی تهران با رصد فضای مجازی با شکایت‌های متعددی روبه‌رو شدند که نشان می‌داد فردی به نام «ک.الف» با فریب دختران دانشجو و کشاندن آن‌ها به خانه خود اقدام به آزار و اذیت آنان کرده است. رئیس پلیس پایتخت گفت: با توجه به حجم شکایت‌ها و جریحه‌دار شدن احساسات عمومی جامعه تحقیقات گسترده‌ای در این زمینه آغاز و درنهایت متهم دستگیر شد….
همدلی،علی نامجو: سردار رحیمی با اشاره به این‌که متهم در بازداشت پلیس به سر می‌برد، ادامه داد: تمام شاکیان با اطمینان از محفوظ ماندن هویت‌شان در نزد پلیس می‌توانند برای طرح شکایت به پلیس امنیت عمومی واقع در انتهای خیابان مطهری، خیابان سروش مراجعه کنند.
بعد از دستگیری این جوان برخی از چهره‌های اصول‌گرا، او را به جریان اصلاح‌طلبی در ایران منتسب کرده‌اند و سکوت جریان مقابل دراین‌باره باعث شده که اصول‌گرایان بتوانند بیشتر روی موضع خودشان پافشاری کنند. ماجرا اما به نظر وسیع‌تر از آن است که بشود با دستگیری اشخاصی در حد و‌‌اندازه او، آن را تمام‌شده دانست، زیرا در طول یک هفته گذشته موارد مطرح‌شده در فضای مجازی از آلوده‌بودن دست چهره‌های شناخته‌شده در عرصه هنر ایران دراین‌باره حکایت دارد. از سوی دیگر گفت‌وگوی مشاور حقوقی خانه سینما دراین‌باره این شائبه را تقویت می‌کند که باید در روزهای اخیر منتظر انتشار نام چهره‌هایی شناخته‌شده در سینمای ایران را درباره موضوع تجاوز به زنان و دختران جوان داشته باشیم.
کارگردانی که یک دهه قبل درباره این روزها حرف زده بود!
حدود یک دهه دارد از آن روزگاری که فرج‌الله سلحشور درباره فساد در سینمای ایران حرف زد و در ادامه هم با نوشتن یادداشت و گفت‌وگو با رسانه‌های مختلف بر موضع خود تأکید کرد، می‌گذرد. در واکنش به سخنان این کارگردان فقید البته تعدادی از بازیگران سینمای ایران شروع به مخالفت با او کردند و حتی تعدادی از آنان و خانه سینما علیه او شکایتی را در دادگاه مطرح کردند. چند ماه بعد پرستو صالحی در صفحه فیس‌بوکش متنی را منتشر کرد که می‌توانست آدم‌های بی‌خبر را به تعجب وادارد. او نوشت: «اگه نگم دق می‌کنم!!! همش می‌گن چرا کم‌کاری؟ چرا نیستی؟ چرا مثله سابق پرکار نیستی؟ چرا؟ چرا؟ چرا؟من چه می‌دونم!کدوم بازیگریه که دلش نخواد بازی کنه؟ کدوم بازیگریه که دلش نخواد تو کارهای خوب ظاهر بشه؟ کدوم بازیگریه که دلش نخواد با آدم‌های حرفه‌ای و درست درمون کار کنه؟ کدوم بازیگریه که دلش نخواد دیده بشه؟»
او در ادامه پست خود در فیس‌بوک آورد: «دور از جون تهیه‌کنندگان و کارگردانان و هنرمندان فرهیخته کشورم که هممون می‌دونیم چه کسانی هستند و چه کسانی نیستند و فقط ادعا و اداشو دارن، به یک تهیه‌کننده سر‌شناسی از سر درد دل گفتم: دلم یه کار طولانی می‌خواد گفت: اونی‌ام که بهت کار طولانی بده (……) طولانی می‌خواد… به قول مرحوم شکیبایی: وای… ولی من هنوز ایمان دارم که تو هنر مقدس هفتم، هستند انسان‌هایی که بی‌درخواست و نیاز و… فقط و فقط به کارشون فکر می‌کنن و بس و متاسفم از وجود کسانی که هنر پاک آریایی رو با ناحیه ۱۰قدیم تهران اشتباه گرفتن…»
با وجود متن منتشرشده از سوی پرستو صالحی در فیس‌بوک، برخی هنرمندان باز هم دست به تکذیب این موارد زدند و منکر وجود هرگونه بی‌اخلاقی و فساد در پشت پرده سینما شدند.
مشاور حقوقی خانه سینما توضیح می‌دهد
این روزها اما دوباره بحث آزار جنسی و تعرض و تجاوز در عالم هنر به یکی از بحث‌های داغ در شبکه‌های اجتماعی تبدیل شده و کسانی که شاید تا دیروز از ترس آبرو، بیکار شدن، مورد اتهام قرار گرفتن یا عدم توانایی در اثبات ادعایشان لب از سخن بسته بودند، شروع به توضیح و تشریح ماجراهایی کرده‌اند که در ایام گذشته و در تلاش برای حضور در عرصه حرفه‌ای هنر، دامن آنان را گرفته است. دراین‌بین نام برخی افراد هم به‌عنوان متجاوزین به عنف بدل به هشتگی پرکاربرد شده است.
در همین رابطه جمال خندان وکیل دادگستری و مشاور حقوقی گفت: «این قبیل ادعاها در اغلب کشورها وجود دارد و معمولاً تعدادی از آن‌ها به‌حق و تعدادی هم نادرست و با سوء‌نیت از آب درمی‌آید، البته به فرض که چند ادعای اخیر مطرح‌شده در فضای مجازی صحیح هم باشد، بازهم در مقام مقایسه، جامعه هنری ایران ازجمله پاک‌ترین جوامع هنری کشورهاست، هرچند حتی یک مورد ازاین‌گونه خلاف‌ها هم برای فرهنگ جامعه ایرانی زیبنده نیست.»
مشاور حقوقی خانه سینما درباره علنی شدن ادعاهایی پیرامون ماجرای تجاوز در ایام اخیر در فضای مجازی هم گفت:«درگذشته اگر بانوانی به دلیل تعرض علیه دیگران، به‌ویژه افراد مشهور شکایت می‌کردند تصورشان بر این بود که آبروی خودشان نزد آشنایان مخدوش شده و اگر هم فرد خاطی تحت تعقیب و مکافات قرار گیرد آبروی متخلف فقط نزد مراجع قضایی مخدوش می‌شود که ارتباط و آشنایی چندانی هم با فرد خاطی ندارند، اما هم‌اکنون باوجود دنیای شگرف مجازی، تصور بانوان بر این است که چهره واقعی فرد خاطی نزد همگان آشکار شده و علاوه بر این مجازات بسیار شدید، دیگر برای فرد خاطی امکان سوءاستفاده از دیگران میسر نخواهد شد.»
«شورای صیانت سینمای ایران» وارد عمل می‌شود
او درباره این‌که خانه سینما به مواردی نظیر آنچه در روزهای اخیر مطرح شده، چگونه رسیدگی خواهد کرد، هم توضیح داد:«نهاد «خانه سینما» که برآیند تمامی صنوف سینمایی کشور است، مطابق اساسنامه خود، مرجعی دارد به‌عنوان «شورای صیانت سینمای ایران» که مسئول رسیدگی به رفتارهای نامتعارف اهالی سینماست. سینما یکی از تأثیرگذارترین مقوله‌های فرهنگی در هر کشوری است و اغلب بزرگان و نخبگان و افراد شهیر سینما به‌عنوان الگوی شهروندان به‌ویژه نسل جوان جامعه به شمار می‌روند، طبیعی است که کوچک‌ترین رفتار نامتعارف و تعرض گونه از سوی این هنرمندان به‌عنوان یک الگو می‌تواند در سرنوشت جامعه تأثیرگذار باشد، لذا خانه سینما به‌عنوان عالی‌ترین مرجع صنفی هنری سینمای ایران نمی‌تواند نسبت به رفتارهای مذکور بی‌تفاوت باشد.» او درباره سازوکار شورای صیانت سینمای ایران هم توضیح داد:«شورایی به نام شورای صیانت سینمای ایران با حضور ۳ نفر از بزرگان و معتمدین سینما به انتخاب مجمع عمومی خانه سینما و یک نفر نماینده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و یک نفر حقوقدان (مشاور حقوقی خانه سینما) مطابق آئین‌نامه مربوطه به رفتارهای نامتعارف اهالی سینما رسیدگی و می‌تواند برای خاطیان احکامی مانند لغو عضویت و به‌تبع ممنوع‌الکاری موقت و حتی دائم از کارهای سینمایی صادر کند. همچنان که سال گذشته یک مورد در شورای صیانت داشتیم که بانویی هم به دلیل کلاه‌برداری و سوءاستفاده جنسی از یکی از هنرمندان شکایت کرد. البته این بانو هم‌زمان به دستگاه قضایی هم شکایت کرده بود و ما هم مطابق حکم دستگاه قضایی رفتار کردیم.»
تجاوز یعنی چه؟
اما شاید بهتر است عموم مردم درباره این‌که تعریف حقوقی تجاوز چیست و به چه کسی متجاوز می‌گویند، نیز بدانند. عبدالصمد خرمشاهی دراین‌باره می‌گوید:«هم این‌که مردی بدون تمایل زن با توسل به‌زور و خشم و قدرت خود با اجبار و با اکراه، اکراهی که از طرف زن وجود دارد، او را مورد تجاوز جنسی قرار می‌دهد و مجازاتش اگر ثابت شود اعدام است و اگر ثابت نشود معمولاً شلاق حدی و تبعید به نقاط بد آب‌وهوا.» او ادامه داد:«بنابراین مجازات برای مزاحمت به بانوان آن‌طور که در قانون عنوان شده ۲ تا ۶ ماه حبس و شلاق تا ۷۴ضربه در نظر گرفته شده شروع می‌شود و تا بالاترین حد مجازات یعنی مجازات اعدام برای تجاوز به عنف می‌رسد. البته باید در نظر داشت در اغلب پرونده‌هایی که با آن روبه‌رو بودیم دختر یا زنی داوطلبانه به منزل مرد متجاوز می‌رود و متأسفانه همین امر باعث می‌شود که نتواند عنف و عدوان را ثابت کند. درواقع محاکم قضایی زمانی تجاوز به عنف را قبول می‌کنند که هیچ رابطه و آشنایی و رفت‌وآمد قبلی وجود نداشته باشد و باید ثابت شود که این اتفاق به‌صورت آدم‌ربایی و اشکال مختلف و برخلاف میل زن اتفاق افتاده است و مجازات آن از حبس گرفته تا تبعید و مجازات شلاق حدی یا تعزیری یا اعدام مجازاتی است که برای مزاحمین نوامیس مردم یا مرتکبین تعرضات جنسی به بانوان در قانون در نظر گرفته شده است.» برای اثبات ادعاهای مطرح‌شده به چه مقدماتی در دادگاه نیاز است؟ آیا وجود شاهدان متعدد در اثبات ادعاهای مطرح‌شده تأثیر دارد یا خیر؟ خرمشاهی دراین‌باره هم می‌گوید:«زمانی که موارد، متعدد باشد و به حد شیاع رسیده باشد (یعنی در حد فراوان شیوع پیدا کرده باشد) اثباتش راحت‌تر می‌شود. زمانی یک خانم شکایتی را مطرح کند اثباتش سخت است، اما زمانی که افراد زیادی موضوع را تعریف و افشا می‌کنند و دست به شکایت می‌زنند، این قرینه یا اماره‌ای است که آن فرد مرتکب عمل شده. قاضی پرونده با مراجعه حضوری و شهادت شهود و تحقیق از مطلعین و شکایت‌کنندگان و گزارش نیروی انتظامی می‌تواند به حقیقت ماجرا پی ببرد و برخورد لازم با این افراد بکند. بعضی از سمت‌ها مثل پزشک یا استاد دانشگاه یا وکیل که در واقع امین مردم هستند، اگر در حیطه کاری خود یا در دفتر کارشان مبادرت به آزار جنسی کنند قبح قضیه به نظر من خیلی شدید است و خیلی بدتر است و محاکم هم برای چنین افرادی اشد مجازات را در نظر می‌گیرند، چون کسی که به یک پزشک یا وکیل یا استاد یا دبیر یا کسانی آموزش می‌دهند، مراجعه می‌کند او را امین خود می‌داند و در رویه قضایی چنین پرونده‌هایی نه‌تنها در ایران و در اغلب کشورها مجازات سخت‌تری برای این‌گونه افراد در نظر گرفته می‌شود.»
چرا باید امنیت زنان در خطر باشد؟
خرمشاهی درباره ماجرای تجاوز در ایران می‌گوید:«چطور ممکن است در یک کشور اسلامی شمار زیادی از این اتفاقات رخ بدهد و امنیت زنان در خطر قرار بگیرد، درحالی‌که در کشورهای اروپایی خانم‌ها خیلی راحت در نیمه‌های شب در جاهای خلوت رفت‌وآمد می‌کنند و کسی متعرض آن‌ها نمی‌شود و خیلی کم چنین اتفاقی می‌افتد. چرا باید در جمهوری اسلامی این فرهنگ اشاعه پیدا کند که مردها به خودشان این اجازه را بدهند که در موقعیت‌های گوناگون اگر زنی را تنها دیدند به حقوقش احترام نگذارند و به او متعرض شوند.» او در پایان گفت: «این‌یک معضل بزرگ اجتماعی است که ریشه در فرهنگ نامتناسب ما و عدم آموزش صحیح دارد. اگر برخوردهای لازم با این موارد صورت نگیرد و آن بستری که برای این اعمال در جامعه وجود دارد، از بین نرود این ماجرا ادامه خواهد داشت. معمولاً زمانی که پیشینه جوانانی که در چنین پرونده‌هایی از آن‌ها شکایت شده، بررسی می‌شود مشخص می‌شود که درگذشته مورد تعرض و خشونت خانواده و یا افراد دیگر قرار گرفتند و این عقده‌ها باعث بروز مشکلاتی شده است و یا به دلیل نداشتن تحصیلات کافی یا عدم امکانات رفاهی و امنیت شغلی و یا دغدغه‌های گوناگون دیگر چنین اقدامات مجرمانه‌ای را مرتکب شدند. البته این دلایل مسئله را توجیه نمی‌کند اما بازبینی شخصیت افراد خاطی می‌تواند در ریشه‌یابی مشکل تأثیرگذار باشد. چنین اتفاقاتی در تمامی کشورها رخ می‌دهد و شدت ضعف دارد اما متأسفانه در کشورهای جهان سوم تعداد این موارد بیشتر است.»
به کانال صدای مردم در تلگرام بپیوندید
@sedayemardomdotnet
