سبقت تورم از درآمد

بیش از نه ماه از افزایش سه برابری قیمت بنزین می‌گذرد و حالا بعد از حدود ۲۴۰روزی که از این اتفاق گذشته، تورم در چهره کالاهای اساسی بهتر خودنمایی می‌کند. در حالی آخرین آمارها حکایت از بالا رفتن قیمت سبد معیشتی دهک‌های درآمدی مختلف جامعه می‌کند که در اواخر آبان سال گذشته، وزیر پیشین صنعت، معدن و تجارت در گفت‌وگو با رسانه‌ها تاکید کرده بود افزایش قیمت کالا به بهانه نرخ بنزین ممنوع است….
به گزارش همدلی، رضا رحمانی در هیاهوی بالا رفتن قیمت بنزین و حاشیه‌هایی که ایجاد شده بود، در یکی از جلسات ستاد تنظیم بازار با این وعده به جمع خبرنگاران آمد: «ذخایر کالاهای ما در بهترین حالت ممکن است. افزایش قیمت بنزین روی قیمت تمام‌شده کالاها از نظر تولید، تقریبا اثر ناچیزی دارد، زیرا قیمت این کالاها بیشتر متاثر از حمل‌ونقل بوده و عمده حمل‌ونقل نیز با سوخت گازوئیل انجام می‌شود که دولت هیچ تغییری در نرخ آن نداده است». این در حالی است که حالا بعد از گذشت چند ماهی از این تغییر بزرگ و حتی بحران دلار، رد پای گرانی در بازار کالاهای اساسی حتی در آمارهای رسمی نیز دیده می‌شود. آن طور که آخرین تحولات تورم و افزایش قیمت در بین کالاهای خوراکی نشان می‌دهد، عمده کالاها همچنان با افزایش قیمت در ماه گذشته همراه بوده و در تعدادی محدود کاهش قیمت ثبت شده است، برنج خارجی و خانواده حبوبات بیشترین افزایش قیمت را داشته‌اند. به گزارش ایسنا، تورم در مردادماه هم نشان از رشد هزینه خانوارهای ایرانی داشت، به طوری که شاخص قیمت‌ها نشان داد که هزینه آنها نسبت به مردادماه سال گذشته به طور متوسط بیش از ۳۰درصد افزایش یافته است، هرچند که تورم سالانه تا حدودی کاهشی شده و به ۲۵.۸درصد رسیده بود. این در حالی است که بررسی تغییر قیمت ۲۴ قلم کالای خوراکی مورد مصرف مردم در ماه گذشته نشان می‌دهد که بیشترین افزایش قیمت نسبت به مرداد سال قبل برای عدس با ۱۳۶درصد ثبت شده و هر کیلو از این کالا تا بیش از ۲۳هزار تومان قیمت خورده است. بعد از آن برنج خارجی قرار دارد که افزایش ۱۰۸.۵درصدی نسبت به مردادماه سال گذشته و رشد ۱۰.۵درصدی در مقایسه با تیرماه داشته و هر کیلو بیش از ۱۸هزار تومان فروش رفته است.
پرتقال دیگر کالایی است که بیشترین افزایش را نسبت به بقیه کالاها دارد و ۶۸درصد نسبت به مردادماه پارسال و ۴۳.۷درصد در مقایسه با تیرماه گران شده و هر کیلو به طور متوسط تا مرز ۲۰هزار تومان فروخته شده است. در بین کالاهایی که نسبت به تیرماه افزایش قیمت بیشتری داشته است می‌توان به پنیر اشاره کرد که هر کیلو ۱۳هزار و ۴۰۰تومان قیمت خورده و رشد ۱۲.۶درصدی دارد. اما در بین کالاهای خوراکی برخی اقلام نیز نسبت به پارسال یا تیرماه کاهش قیمت دارند، از جمله آنها می‌توان از رب‌ گوجه فرنگی را نام برد که ۲۰.۳درصد نسبت به مردادماه پارسال ارزان شده و هر کیلو ۱۷هزار و ۴۰۰ تومان قیمت خورده است. سیب زمینی نیز کاهش ۳۴.۹ درصدی دارد و حدود ۳۹۰۰تومان فروش رفته است. گوشت گاو و گوساله نیز در مردادماه نسبت به پارسال ۲.۴درصد ارزان‌تر شده و خانوارها آن را به طور متوسط حدود ۸۷هزار تومان تهیه کردند. اما برخی اقلام نسبت به تیرماه کاهش قیمت دارند؛ به طوری که تخم‌مرغ ۱۱درصد ارزان شده و هر کیلو ۱۳ هزار و ۷۰۰ تومان فروش رفته است. البته تخم مرغ نسبت به مردادماه سال گذشته با وجود ارزانی اخیر ۴۸درصد افزایش قیمت دارد. در مورد سیب درختی نیز با وجود کاهش ۱۰.۱درصدی قیمت نسبت به تیرماه ۴۴درصد در مقایسه با پارسال گران شده است. گوجه فرنگی دیگر کالایی است که ۵.۱درصد کاهش قیمت داشته و هر کیلو ۳۷۰۰تومان فروخته شده است ولی همچنان نسبت به سال قبل افزایش ۵.۲درصدی دارد.
افزایش قیمت‌ها در حالی اتفاق می‌افتد که چندی پیش سازمان‌های مربوطه از جمله بانک مرکزی و سازمان برنامه و بودجه در رابطه با دلایل افزایش قیمت کالاها و خدمات در چند ماه ابتدایی امسال مسائلی را مطرح کرده به طوری که سازمان برنامه و بودجه معتقد بود افزایش تورم به دلیل افزایش قیمت ارز اتفاق افتاده است. از سوی دیگر بانک مرکزی گرچه این موضوع را رد نکرد، اما برخی راه‌های تامین منابع برای کسری بودجه از جمله فروش ارز به صندوق توسعه ملی در سال گذشته را به نوعی تاثیرگذار در افزایش تورم و نقدینگی دانسته بود. در این میان عده‌ای از تاثیر بالا رفتن نرخ بنزین بر هزینه‌های حمل و نقل می‌گویند و آنچه که در نهایت اتفاق می‌افتد سبقت گرفتن هزینه‌های افراد خانوار از درآمد است.

چقدر از درآمد افزایش قیمت بنزین به جیب مردم رفت؟

در مدت گذشته از اصلاح مجدد قیمت بنزین و افزایش آن حدود ۲۵هزار میلیارد تومان از مابه‌التفاوت ایجاد شده به صورت یارانه به حساب بخشی ازمردم واریز شده است، البته ‌این‌که این مبلغ تا چه اندازه در حساب افراد نیازمند قرار گرفته و غیرنیازمندان از آن حذف شده‌اند، جای سوال دارد؟ به گزارش ایسنا، طبق قانون هدفمندی یارانه‌ها دولت باید از زمان شروع این قانون در سال ۱۳۸۹، طی حدود پنج سال قیمت سوخت را به نحوی اصلاح می‌کرد که کمتر از ۹۰درصد قیمت فوب خلیج فارس نباشد، اما به هر صورت از زمان اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها این روند اصلاح قیمت منظم انجام نشد و بعد افزایش در ابتدای اجرا یک بار دیگر در سال ۱۳۹۳ رشد کرد و دیگر تغییری نداشت تا ‌این‌که در اواخر آبان سال گذشته به فاصله چند ساله قیمت بنزین افزایش پیدا کرد؛ به طوری که بنزین سهمیه‌ای از ۱۰۰۰تومان در هر لیتر به ۱۵۰۰ و قیمت آزاد آن به ۳۰۰۰تومان رسید.
دولت تصمیم گرفت مابه‌التفاوت ایجاد شده از افزایش قیمت بنزین را به صورت نقدی بین خانوارها تقسیم کند؛ از این‌رو از جمعیت ۷۸میلیون نفری حدود ۶۰میلیون نفر (۱۹میلیون خانوار) را به عنوان خانوار هدف قرار داده و ۱۸ میلیون نفر دیگر را که گفته می‌شد سه دهک بالای درآمدی هستند از پرداخت یارانه بنزین کنار گذاشت. البته همچنان این نقد وجود داشت که از بین ۶۰ میلیون نفر دیگر هم تعداد زیادی می‌توانند نیازی به این کمک نداشته باشند .
به هر صورت از آبان‌ماه پرداخت یارانه بنزینی در دستور کار قرار گرفت و تا دهم شهریور، ۱۰ مرحله پرداخت در قالب کمک‌های معیشتی انجام شد. با توجه به اعلام قبلی دولت مبنی بر ‌این‌که در ماه به طور متوسط ۲۵۰۰میلیارد تومان بابت کمک معیشتی پرداخت انجام می‌شود می‌توان گفت در این چند مرحله نزدیک به ۲۵هزار میلیارد تومان از درآمدهای بنزین به صورت نقدی به حساب خانوارها پرداخت شده است. البته دریافتی خانوارها از این مبلغ متفاوت است که برای خانواده‌های یک نفره ۵۵ هزار تومان، دو نفره ۱۰۳هزار، سه نفره ۱۳۸ هزار، چهار نفره ۱۷۲هزار و پنج نفره و بیشتر ۲۰۵هزار تومان است. از این رو، دریافتی مشمولان از کمک بنزینی از ابتدا تاکنون برای خانوار یک نفره ۵۵۰ هزار تومان، دو نفره یک میلیون و ۳۰ هزار تومان، سه نفره یک میلیون و ۳۸۰ هزار تومان، چهار نفره یک میلیون و ۷۲۰هزار تومان و پنج نفره دو میلیون و ۵۰ هزار تومان بوده است که هر یک از این خانوارها یارانه نقدی ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی به ازای هر نفر را هم در هر ماه دریافت می‌کنند. افزایش قیمت بنزین در اواخر سال گذشته شروعی برای اصلاح پرداخت یارانه‌های پنهان نیز محسوب می‌شود؛ این در حالی است که آمارها از این حکایت داشت که دولت در سال بیش از ۹۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه پنهان پرداخت می‌کند که حدود ۶۰۰هزار میلیارد تومان آن مربوط به حوزه انرژی، نفت و مشتقات آن بود که البته ۲۵۰ هزار میلیارد تومان از این رقم به بنزین تعلق داشت. بعد از افزایش قیمت بنزین دولت معتقد بود با توجه به صرفه‌جویی‌های انجام شده می‌تواند مازاد را صادر کند که خود نوعی درآمدزایی برای کشور محسوب می‌شود. این در حالی است که اخیرا گمرک ایران اعلام کرد طی پنج ماه ابتدایی امسال ایران حدود یک میلیارد دلار صادرات بنزین داشته است.
در مجموع با وجود ‌این‌که اصلاح قیمت سوخت به نوعی در مسیر اصلاح یارانه‌های پنهان است، اما باز هم یارانه‌های نقدی پابرجاست و یارانه بنزین بعد از حذف از کانال یارانه نقدی در حال پرداخت است، به عبارتی نه تنها با وجود نقدهایی که به پرداخت یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی وجود داشت اصلاحی صورت نگرفت، بلکه یارانه بنزین نیز به صورت نقد پرداخت شده و اکنون در کنار هزینه ۴۲هزار میلیاردی یارانه نقدی دولت در سال بیش از ۷۰هزار میلیارد تومان به صورت نقد یارانه توزیع می‌کند.

به کانال صدای مردم در تلگرام بپیوندید
@sedayemardomdotnet