حاشیه‌نشینی زنان ایرانی
موقعیت زنان ایرانی در بازار کار پیش از شروع بیماری همه‌گیر ویروس کرونا آسیب‌پذیر بوده؛ اکنون، میزان تأثیر منفی این همه‌گیری جهانی بر شغل زنان ایرانی و همچنین عدم واکنش دولت نگران‌کننده شده است. زنان ایرانی با وجود سهم اندک اشتغال خود، بیشترین آسیب را از تأثیر اقتصادی کرونا می‌بینند.
شرق-المانیتور گزارشی از تأثیر کرونا بر وضعیت اقتصادی زنان و به‌حاشیه‌کشیدن آنها به دلایل اقتصادی منتشر کرده است. این گزارش که با عکسی از گتی ایمیج همراه است، تعدادی از زنان بسیجی را در حال تهیه ابزار و لوازم بهداشتی نشان می‌دهد. این عکس در فروردین امسال در مسجدی در پایتخت گرفته شده است. نویسنده مقاله درباره تأثیر منفی کرونا بر بسیاری از اقشار جامعه از جمله زنان ایرانی نوشته، تأثیری که برخی می‌ترسند دائمی باشد.
طبق اعلام سازمان بین‌المللی کار، از هر پنج زن ایرانی فقط یک نفر به کار مشغول است. طبق نوشته این رسانه، برای زنان ایرانی حضور در اقتصاد در حالی که با تأثیر تحریم‌ها و همه‌گیری جهانی روبه‌رو هستند آسان نیست و زنان ایرانی هرگز این‌قدر آسیب‌پذیر نبوده‌اند. زنان یک‌پنجم جمعیت شاغل در ایران را تشکیل می‌دهند. سهم آنها از مشاغل تقریبا زیر ۲۰ درصد است. بسیاری از زنان ایرانی برای تأمین هزینه‌های زندگی خانواده خود شغل‌های سنگینی را انتخاب می‌کنند، این بدان معناست که آنها بدون قرارداد یا به صورت نیمه‌وقت کار می‌کنند. بنابراین، آنها هیچ مزایا یا بیمه‌ای دریافت نمی‌کنند.
مقامات ایرانی این مشاغل را «مشاغل غیررسمی» می‌خوانند، مقوله‌ای که خارج از قلمرو قانون کار ایران وجود دارد. این شرایط بسیاری از زنان را از جست‌وجوی کار منصرف می‌کند. بنابراین، میزان مشارکت آنها در نیروی کار پایین است. حتی وقتی وارد بازار می‌شوند، شغلی تضمین نمی‌شود. نرخ بی‌کاری زنان دو برابر مردان است. آخرین گزارش سه‌ماهه مرکز آماری ایران (SCI) در پاییز ۲۰۱۹ منتشر شده که نرخ بی‌کاری در زنان را ۱۷ درصد نشان می‌دهد درحالی‌که نرخ بی‌کاری مردان ایرانی در سراسر کشور ۷.۹ درصد بوده است. در استان تهران، «جهان‌وطنی‌ترین منطقه کشور»، زنان جوانی که در جست‌وجوی کار هستند با نرخ بی‌کاری حیرت‌انگیز ۴۵درصدی روبه‌رو بودند. نرخ بی‌کاری مردان در همین گروه سنی در استان تهران ۱۷ درصد بوده است. موقعیت زنان ایرانی در بازار کار پیش از شروع بیماری همه‌گیر ویروس کرونا آسیب‌پذیر بوده؛ اکنون، میزان تأثیر منفی این همه‌گیری جهانی بر شغل زنان ایرانی و همچنین عدم واکنش دولت نگران‌کننده شده است.
زنان ایرانی با وجود سهم اندک اشتغال خود، بیشترین آسیب را از تأثیر اقتصادی کرونا می‌بینند. گزارش سه‌ماهه SCI در مورد اشتغال از بهار سال ۲۰۲۰ نشان می‌دهد که نسبت به بهار سال قبل، زنان ایرانی ۶۸۴هزارو ۷۷۳ شغل را از دست دادند؛ هرچند SCI مجموع ازدستدادن شغل از بهار ۲۰۱۹ تا بهار ۲۰۲۰ را تقریبا ۱.۵ میلیون نفر گزارش کرده است. درحالی‌که اعلام شد زنان ایرانی تنها ۲۰ درصد شاغلان را تشکیل می‌دهند، سهم آنها در ازدستدادن شغل ۴۵ درصد است، تقریبا ۲.۵ برابر بیشتر از سهم اشتغال آنها. تعیین اینکه چه تعداد شغل به دلیل کووید۱۹ و چه تعداد قبلا به دلیل تحریم‌های اعمال‌شده توسط ایالات متحده از بین رفته‌اند، آسان نیست.
اقتصاد ایران از ماه‌ها قبل از ورود ویروس کرونا در حال کوچک‌شدن بود. با این حال، این واقعیت نگران‌کننده همچنان وجود دارد که زنان ایرانی بیش از مردان و خانواده‌هایشان با سرعت فزاینده و به طور نامتناسبی رنج می‌برند. پیش از این، SCI گزارش داده بود که زنان ایرانی ۱۴۵ هزار شغل خود را در زمستان ۲۰۲۰ نسبت به زمستان ۲۰۱۹ از دست داده‌اند. از آن زمان تعداد ازدستدادن شغل چهار برابر شده است. محاسبه تأثیر واقعی وقایع کنونی بر اشتغال زنان در ایران آسان نیست، به گفته مقامات ایران در دهه گذشته، با وجود مواجهه با تبعیض و موانع در بازار کار، تعداد زنان سرپرست خانوار ۵۸ درصد افزایش یافته است. درحالی‌که بارها مسئولان ایرانی به زنان یادآوری می‌کنند که جایگاه و موقعیت مناسب برای آنها در زندگی ایفای نقش یک مادر یا همسر فداکار است. با این حال، واقعیت‌های اقتصادی ایران شرایط خاص خود را تعیین می‌کند. زنان ایرانی از خانواده خود حمایت کرده و بار مالی بیشتری را متحمل شده‌اند.
وقتی یک زن سرپرست خانواده شغل خود را از دست بدهد، خانواده او ناگزیر از تحمل فقر و گرسنگی هستند. دولت رئیس‌جمهور حسن روحانی یک میلیارد یورو از صندوق توسعه ملی ایران برای مقابله با تأثیر منفی اقتصادی کووید۱۹ در بهار سال ۲۰۲۰ برداشت. با این حال، هیچ برنامه رسمی برای کمک به زنان ایرانی که شغل خود را به دلیل این همه‌گیری از دست داده‌اند، ارائه نشد. معصومه ابتکار، معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده ایران، اعلام کرد که دولت ایران کارگاه‌های آموزشی برای ۱۲ هزار زن ایرانی ایجاد کرده است تا آنها را برای بازارهای کار آماده کند.
اگرچه دست‌اندرکاران اقتصادی هشدار داده‌اند در بعضی از بخش‌ها، همه زنان شغل خود را از دست داده‌اند، اما هیچ بسته کمک مالی برای زنان تصویب نشده است. به نظر می‌رسد مقامات ایرانی هیچ برنامه رسمی‌ای برای کمک به زنان آسیب‌دیده از بحران اقتصادی ناشی از این همه‌گیری جهانی ندارند. بهار امسال، معصومه ابتکار به خبرنگاران گفت دفترش مکاتباتی را با سایر ارگان‌های دولتی آغاز کرده اما از آن زمان تاکنون خبر جدیدی در این زمینه منتشر نشده است. به گزارش این رسانه، بسیاری از زنان ایرانی عدم اقدام دولت را نشانه‌ای از دائمی‌بودن ازدستدادن شغل خود می‌دانند. گزارشگر نتیجه گرفته است هنگامی که بهبود اقتصادی آغاز می‌شود، دولت احتمالا بازگشت مردان ایرانی به کار را در اولویت قرار خواهد داد؛ چشم‌اندازی که برای بسیاری از زنان سخت‌کوش ایرانی به معنای زندگی در فقر دائمی است.
به کانال صدای مردم در تلگرام بپیوندید
@sedayemardomdotnet
