اقتصاد بیمار کشور و مشکلات روز افزون توده های کار و زحمت

این روزها رژیم جمهوری اسلامی در واکنش به اعتراض‌های مردم به سیاست‌های مخرب ، گرانی سرسام‌آور، فساد، در تمام سطوح، محدودیت‌ها در زندگی فردی و اجتماعی، سرکوب آزادی‌های دمکراتیک، دستگیری‌ها و زندان و شکنجه و اعدام میهن دوستان سخت نگران شده و با دستپاچگی برخی دریچه‌های اطمینان را می‌گشاید تا بتواند عوام‌فریبانه از گسترش دامنۀ اعتراض‌ها بکاهد…
از مشکلات جدی دیگر افزایش شدید نرخ تورم و افزایش قیمت کالاهای ضروری، به‌ویژه مواد غذایی، است. دولت که در اراده‌اش به کنترل قیمت‌ها تردید جدی وجود دارد، به‌هر روی از آن ناتوان مانده و تنها روی کاغذ برای افزایش قیمت کالاها حد نصاب و سقف تعیین می‌کند. تنها در یک هفته گذشته قیمت تخم مرغ و کره تا دو برابر گران‌تر شده است.  به گزارش رسانه‌های داخلی، هر دلار آمریکا روز یکشنبه ۲۰ مهر بیش از ۳۱ هزار و ۵۰۰ تومان در بازار آزاد معامله شد. این در حالی است که نرخ دلار روز گذشته (شنبه) حدود ۲۹ هزار و ۸۰۰ تومان بوده است. به گزارش وبسایت اقتصاد آنلاین، روز یکشنبه نرخ دلار در بازار آزاد ۳۱ هزار و ۶۰۰ تومان اعلام شد و یورو نیز به ۳۷ هزار و ۲۰۰ تومان رسید.

به گزارش رادیو فرانسه، محسن صادقی به پایگاه اینترنتی اقتصادی بازار گفته است: بانک مرکزی عامل گرانی سکه و ارز است چرا که این بانک در مدیریت چنین بازاری بسیار ناتوان است. به گفته محسن صادقی، «بانک مرکزی علاوه بر وعده‌های بی‌عمل، در تعدیل قیمت ارز و مدیریت در تامین منابع ارزی وارد کنندگان و صادرکنندگان متاسفانه بسیار ضعیف عمل می کند»

دومین سفر همتی به عراق در چهار ماه اخیر

همزمان با ورود قیمت دلار به کانال ۳۱ هزار تومان، رئیس بانک مرکزی ایران برای دومین بار در طی چهار ماه گذشته به عراق سفر کرد. همزمان با این سفر، حشد الشعبی پیشنهاد آتش‌بس مشروط را مطرح کرده است.
رئیس کل بانک مرکزی ایران برای انجام سفری یک روزه وارد بغداد پایتخت عراق شد. همزمان استعفای او تکذیب شد. یک روز قبل از این سفر هم حشد الشعبی پیشنهاد آتش‌بس مشروط با آمریکا را مطرح کرده است.

به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا)، عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی ایران، صبح دوشنبه ۲۱ مهر در رأس هیاتی با هدف گسترش همکاری‌های بانکی در حوزه مناسبات بازرگانی و دیدار و گفت وگو با مقامات بلندپایه از جمله نخست‌وزیر، وزیر دارایی و رئیس کل بانک مرکزی عراق به بغداد سفر کرد.

بر همین اساس قرار است همتی به ترتیب با مصطفی غالب مخیف، رئیس کل بانک مرکزی عراق، سالم جواد عبدالهادی الچلبی، رئیس بانک تجارت آن کشور، علی عبدالامیر علاوی وزیر دارایی و «مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق دیدار و گفت‌و‌گو کند

این دومین سفر رئیس کل بانک مرکزی ایران به عراق در چهار ماه گذشته است.
تهاتر ارز در برابر کالا

ایران هر ماه بیش از ۲۰۰ میلیون دلار گاز به عراق صادر می‌کند. چهار میلیارد دلار از ۱۲ میلیارد دلار صادرات ایران به عراق مربوط به صادرات برق و گاز است که دو میلیارد دلار آن تا خرداد سال جاری هنوز پرداخت نشده بود.

همتی در نخستین سفرش به عراق در ۲۸ خرداد سال جاری که فقط هشت ساعت به درازا کشید در دیدار و گفت‌وگو با همتای عراقی خود و همچنین با نخست‌وزیر عراق بر سر ساز و کاری مشترک برای تسریع در تأمین کالاهای اساسی ایران به توافق رسید.

در این فاصله قیمت دلار در ایران از مرز ۳۱ هزار تومان هم عبور کرده است. یکی از دلایل متعدد صعود قیمت دلار این است که منابع ارزی موجود کمتر از نیاز کشور برای تامین کالاهای اصلی دانست. حسین سلیمی، رئیس اتاق بازرگانی ایران و افغانستان روز گذشته گفته بود:

«نیاز ارزی ۵۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود درحالی‌که کل صادرات ما رقمی در حدود ۴۰ میلیارد دلار است که این ارز نیز نه به‌صورت آنی بلکه با تأخیر چند ماهه وارد کشور می‌شود بنابراین بازار را با نیاز ارزی مواجه می‌کند.»
کانال مالی ویژه تجارت ایران و عراق

سال گذشته ایران و عراق در مورد «تسهیل امور بانکی صادرکنندگان کالا و خدمات ایرانی»، «فعالیت شعبه‌های بانک‌های ایرانی در عراق»، «ایجاد روابط کارگزاری بانک‌های ایرانی با بانک‌های عراقی» و همچنین «ضرورت پذیرش ضمانت‌نامه‌های دیناری به جای ضمانت‌نامه دلاری برای فعالیت ‌پیمانکاران ایرانی» بحث و گفت‌و‌گو کردند.

این گفت‌وگوها در چارچوب کانال مالی ویژه تجارت ایران و عراق مطرح شد که اکنون قرار است برای تهاتر دلار و برق در برابر کالاهای اساسی و داروی مورد نیاز ایران به کار گرفته شود. بیش و کم مشابه کانال مالی سوئیس که در ایران به عنوان «شتا» شناخته می‌شود و وزارت خزانه‌داری آمریکا هم بر آن نظارت دارد.

حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی در سفر مصطفی الکاظمی، نخست وزیر عراق به ایران خواهان افزایش مبادلات تجاری دو کشور به ۲۰ میلیارد دلار شده بود. یک روز قبل از سفر همتی به بغداد، محمد مُحی، سخنگوی گروه کتائب حزب‌الله، از گروه‌های شبه‌نظامی شیعه از پیشنهاد آتش‌بس مشروط به آمریکا خبر داد. خبرهایی از احتمال استعفای همتی در رسانه‌های داخلی درج شده بود که تکذیب شد.
روابط تجاری در کشور
با گذشت بیش از هشت ماه از قرار گرفتن ایران در لیست سیاه کارگروه ویژه اقدام مالی (FATF)، یک عضو اتاق بازرگانی ایران اعلام کرد که این اقدام سبب قفل شدن روابط اقتصادی با کشورهایی همچون روسیه و چین شده است، کشورهایی که با تحریم‌های آمریکا مخالفند.
در بهمن‌ماه سال گذشته، با به پایان رسیدن مهلت قانونی یک ساله مجمع تشخیص مصلحت نظام برای بررسی مصوبه پیوستن ایران به کنوانسیون بین‌المللی مقابله با تأمین مالی تروریسم (CFT)، پرونده بررسی این لایحه به‌عنوان یکی از لوایح درخواستی کارگروه ویژه اقدام مالی (FATF) در مجمع بسته شد و تمام تلاش‌های مدافعان دولت حسن روحانی برای تصویب این لوایح بی‌نتیجه ماند.

به‌گزارش خبرگزاری دولتی ایرنا، قرار گرفتن ایران در لیست سیاه کارگروه ویژه اقدام مالی به تدریج اقتصاد کشور را در شرایط نامطلوبی قرار داده است.

حسن فروزان‌فرد، رئیس کمیسیون حمایت قضائی و مبارزه با فساد در اتاق بازرگانی ایران در این‌باره گفت:«گفتنی‌ها جامه عمل پوشیده‌اند (…) همان زمان توضیح دادیم که اگرچه پذیرفتن FATF نمی‌تواند مشکلات اقتصادی را ریشه‌کن کند و مسائل تحریم همچنان مانع برخی فعالیت‌ها خواهد شد، اما نپذیرفتن FATF مانع ادامه فعالیت بانکی با کشورهایی همچون چین و روسیه می‌شود که به دلایل سیاسی مایل به ادامه فعالیت خود با ایران هستند.»

فروزان‌فرد تأکید کرد که کشورهایی همچون روسیه و چین «حاضر نیستند برای ادامه ارتباط با ایران قوانین FATF را نیز زیر پا بگذارند و قرار گرفتن ایران در لیست سیاه، باعث قفل شدن روابط اقتصادی با این کشورها شده است».

ایران پس از توافق هسته‌ای با قدرت‌های جهانی از لیست سیاه کارگروه ویژه اقدام مالی خارج و وارد لیست خاکستری شده بود. FATF به ایران هشدار داده بود که اگر لوایح مربوط به کنوانسیون‌های مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم را هر چه سریع‌تر تصویب نکند، بار دیگر نام این کشور را در لیست سیاه قرار خواهد داد. اما مخالفت در درون حکومت ایران با این لوایح مانع از تصویب آن‌ها شد.

به عقیده کارشناسان، عدم پذیرش این دو لایحه از سوی مقامات جمهوری اسلامی به این دلیل بود که تصویب این دو لایحه از سوی ایران به محدود شدن فعالیت‌های برون مرزی سپاه پاسداران و همچنین شفاف‌سازی مبادلات بین‌المللی ایران منجر می‌شود.

گروهی از اقتصاددانان نیز در آن زمان هشدار داه بودند که قرار گرفتن ‌ایران به لیست‌سیاه FATF می‌تواند نقل و انتقال پول را حتی با چین و روسیه دچار مشکل ‌کند. عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی نیز در این‌باره گفته بود:

«چین و روسیه به ما اطلاع داده‌اند که وارد شدن ایران به لیست سیاه FATF تأثیر منفی بر مبادلات بانکی کشورمان با آن‌ها خواهد داشت.»

حسن فروزان‌فرد با اشاره به رابطه نپذیرفتن FATF و رشد شدید قیمت ارز گفت این اقدام «باعث کُند شدن جابه‌جایی ارزهای حاصل از فعالیت‌های اقتصادی گذشته شده است؛ ارزهایی که به موجب صادرات، در کشورهایی همچون چین و کره جنوبی نزد بانک‌ها باقی مانده‌اند و جابه‌جایی آن‌ها نیازمند فعال شدن ظرفیت‌های بانکی است».

این عضو اتاق بازرگانی ایران پذیرش لوایح پولشویی را نه به عنوان راهکار بلندمدت برای جلوگیری از مشکلات ارزی، اما به عنوان نسخه کوتاه‌مدت برای گذار از دوران تحریم دانست و افزود:«چنانچه اگر این لایحه پذیرش می‌شد، چه بسا این میزان از محدودیت ارزی را تجربه نمی‌کردیم.»

هفت میلیارد دلار از درآمدهای نفتی ایران به سبب تحریم‌های آمریکا در کره جنوبی مسدود شده است. مرداد سال جاری دو طرف بر سر ایجاد یک کارگروه مشترک برای تهاتر اقلام اساسی مورد نیاز ایران در ازای طلب ایران به توافق رسیده بودند اما چندی بعد رئیس اتاق بازرگانی ایران و کره جنوبی اعلام کرد سئول به این توافق عمل نکرده و پیشنهادهای تهران در زمینه تهاتر کالا در برابر این بدهی‌ها را نپذیرفته است.

بخشی از دارایی‌های ارزی ایران در چین و هند نیز به دلیل تحریم بانکی ایران مسدود شده است.

از سوی دیگر در ماه‌های اخیر قیمت ارز به‌شکل بی‌سابقه‌ای در ایران افزایش یافته است. روز یکشنبه ۲۰ مهر بهای هر دلار در بازار آزاد از ۳۱ هزار تومان فرا‌تر رفت که رقمی بی‌سابقه است. شیب صعودی قیمت ارز با انتشار خبر تحریم ۱۸ بانک و مؤسسه مالی ایران از سوی آمریکا شدیدتر شد.

سهراب شرفی، عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی زمانی که ایران در لیست سیاه FATF قرار گرفت گفته بود:«قرارگرفتن ایران در لیست سیاه موجب کاهش دوباره ارزش پول ملی خواهد شد. به احتمال بسیار زیاد قیمت دلار، یورو، پوند، درهم و ارزهای خارجی بار دیگر افزایش یابد. با این اتفاق باید شاهد افزایش مجدد قیمت کالاها و خدمات باشیم. از آن‌جا که تولید ما به کالاهای خارجی وابسته است، هرگونه مسدودشدن دادوستد و نقل و انتقال پول با بانک‌های جهان بر تولید داخلی و قیمت تمام‌شده محصولات داخلی نیز اثر گذارخواهد بود»

محمدجواد ظریف، وزیر خارجه دولت حسن روحانی  نیز به‌ تازگی یکی از دلایل افزایش قیمت ارز در ایران را مخالفت مجمع تشخیص مصلحت نظام با تصویب لوایح مربوط به کنوانسیون‌های مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم دانسته بود. غلامرضا مصباحی مقدم، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام ۱۶ مهر در پاسخ ظریف را به فرافکنی و دولت را به کوتاهی در رونق تولید داخلی متهم کرد.

واقعیت امر این است که اکثریت توده‌های زحمتکش به ماهیت ضد مردمی جمهوری اسلامی که کشور را در سراشیب سقوط سوق داده است پی برده‌اند. توده‌های میلیونی مردم توان تحمل رژیم ضد مردمی را ندارند و مبارزۀ آنان به‌اشکال گوناگون ادامه دارد. گرچه رژیم می‌کوشد به‌کمک ارگان‌های سرکوبگر از اعتلای جنبش مردمی جلوگیری کند، اما هم تجربۀ کشور ما و هم تجربۀ دیگر کشورهای دیکتاتوری نشانگر آن است که با تکیه بر سرنیزه نمی‌توان برای مدتی طولانی بر مردم حکومت کرد.

به کانال صدای مردم در تلگرام بپیوندید
@sedayemardomdotnet