ایران در صدر جدول مصرف‌کنندگان تریاک دنیا
شاید شنیدن کلمه «تریاک» ناخودآگاه کشور افغانستان را در ذهن تداعی کند، اما اشتباه نکنید؛ این همسایه شرقی کشور ما با وجود این که اولین تولیدکننده این ماده مخدر در دنیاست، اما بزرگ‌ترین مصرف کننده آن در جهان نیست. این عنوان مانند بسیاری از عنوان‌های منفی دیگر متعلق به کشور ماست.
ایران در مصرف ماده مخدر «تریاک» نیز مانند اغلب موارد منفی دیگر رکورد زده و در سرلیست کشورهای مصرف کننده این ماده مخدر در جهان قرار گرفته است. نزدیک به نیمی از تریاک تولیدی در دنیا در ایران مصرف می‌شود. این خبر را چند روز پیش معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت اعلام کرد. رضا ملک‌زاده گفت: ده هزار تن تریاک در جهان تولید می‌شود، از این مقدار تقریبا ۴۲درصد آن در ایران مصرف می‌شود که بیشترین مصرف کننده تریاک در جهان است. وی همچنین اعلام کرد حدود ۸ تا ۱۰درصد ایرانیان بالای ۴۰ سال تریاک مصرف می‌کنند.
این اولین بار نیست که مصرف بالای تریاک در ایران خبرساز می‌شود هر از چندگاهی موسسات داخلی و بین‌المللی با استناد به آمارهای جمع‌آوری شده، ایران را پرمصرف‌‌ترین ماده مخدر تریاک در دنیا معرفی می‌کنند.
مصرف تریاک مقدمه مصرف مواد مخدر صنعتی
در حالی مصرف تریاک در ایران رکورد زده است که بسیاری مصرف تریاک را مقدمه مصرف مواد مخدر صنعتی می‌دانند و می‌گویند بسیاری از افرادی که به مواد مخدر صنعتی معتاد شده‌اند، با مصرف تریاک شروع کرده و به این راه گام نهاده‌‌‌اند و بعدها الگوی مصرف‌شان را از مواد مخدر سنتی به صنعتی تغییر داده‌‌‌اند. شاید به همین دلیل است که ایران در مصرف مواد صنعتی شیشه نیز در لیست بالای جدول قرار دارد و جزء ۵ کشور اول مصرف کننده این ماده دخانی است. آمار معتادان به مواد صنعتی و سنتی نیز در حال افزایش است. چند روز پیش سیدعلی فاطمی، نایب رئیس انجمن داروسازان از رشد معتادان در کشور خبر داد و گفت:«آمار امروزه رشد تعداد معتادان در کشور تقریبا به سه برابر رشد جمعیت رسیده است!» وی در یادداشت‌اش که در رسانه آفتاب‌نیوز منتشر شد نوشت:«به زودی تعداد مراکز ترک اعتیاد، از تعداد داروخانه‌ها بیشتر می‌شود.» شهریور امسال نیز ناصر اصلانی، معاون ستاد مبارزه با مواد مخدر در مورد آمار معتادان گفت:بر اساس آمار، دو میلیون و ۸۰۰ هزار نفر معتاد رسمی در کشور داریم و تخمین زده می‌شود که یک میلیون و ۴۰۰ هزار نفر نیز معتاد شناسایی نشده وجود داشته باشد. با توجه به این آمار احتمالا چهار میلیون و ۲۰۰ نفر معتاد در کشور وجود داشته باشد. اما بسیاری آمار واقعی معتادان کشور را بیشتر از آمار اعلام شده قلمداد می‌کنند؛ آماری که روز به روز به تعداد آن هم اضافه می‌شود. مرگ و میر ناشی از اعتیاد یکی از شواهد آمار بالای اعتیاد در کشور است. چند سال پیش وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ایران طی گزارشی اعلام کرد که طی پنج سال گذشته روزانه ۷۰نفر به معتادان کشور اضافه شده است و همچنین روزانه ۸ نفر بر اثر مصرف مواد مخدر جان خود را از دست می‌دهند.
نگاه درمانی به تریاک باعث رشد مصرف آن شده است
برخی از کارشناسان مصرف بالای تریاک در کشور را به یک باور غلط گره می‌زنند و معتقدند نگاه درمانی به تریاک باعث گسترش مصرف آن در میان طیف‌های مختلف جامعه شده است. این طیف قشرهای مختلفی از جامعه حتی قشر تحصیلکرده و پزشک را نیز شامل می‌شود، به همین دلیل بود که رضا ملک‌زاده به تازگی از پزشکان خواست که از تجویز تریاک به عنوان دارو خودداری کنند. در حالی که بخشی از مردم کشور با تصور غلط تاثیر مثبت تریاک بر سلامتی، به سمت مصرف این ماده دخانی کشیده می‌شوند که تحقیقات پزشکی خلاف این تصور را ثابت کرده است. آن گونه که محققان پزشکی می‌گویند مصرف تریاک نه تنها بر سلامتی تاثیر مثبت ندارد، بلکه باعث بیماری‌های زیادی از جمله سرطان است و مصرف آن موجب سرطان ریه، مثانه، حنجره، مری و حلق می‌شود.
«پیشگیری» به فراموشی سپرده شده است
علاوه بر نگاه درمانی به مصرف تریاک که در گسترش مصرف این ماده دخانی تاثیر گذاشته است، بی‌توجهی به مقوله «پیشگیری» از مصرف مواد مخدر از جمله تریاک نیز یکی از دلایل رشد مصرف آن است. براساس شواهد، در ایران نه فقط در زمینه مواد مخدر بلکه در همه زمینه‌ها به «پیشگیری» توجه کافی نمیشود و با وجود این که شعار پیشگیری بهتر از درمان است سر می‌دهیم، اما در عمل از این قاعده پیروی نمی‌کنیم. در کنترل بیماری‌ها در ساخت‌وساز و … این رویه وجود دارد. این رویه در مصرف مواد مخدر هم صادق است.
به گواه کارشناسان حوزه اعتیاد، کشورهای دیگر از جمله کشورهای اروپایی چندین برابر ایران برای پیشگیری از اعتیاد هزینه می‌کنند. چند سال پیش هومن نارنجی‌ها، مدیر کل وقت فرهنگی و پیشگیری ستاد مبارزه با مواد مخدر با اشاره به این که ایران از نظر پیشگیری از اعتیاد در رتبه بسیار پایین‌تری نسبت به کشورهای دیگر به ویژه کشورهای اروپایی قرار دارد، گفت: که هزینه‌ای که در ایران صرف پیشگیری از اعتیاد برای هر فرد می‌شود، تنها ۰.۴ دلار است؛ این در حالیست که هزینه پیشگیری از اعتیاد در کشورهای اروپایی برای هر فرد ۱۵ دلار است. البته با وضعیت بد اقتصادی این روزها احتمالا این رقم در کشور کمتر هم شده است. در این میان برخی همسایگی با افغانستان به عنوان بزرگ‌ترین تولید کننده تریاک در دنیا را عامل افزایش مصرف این ماده مخدر می‌دانند. ناصر اصلانی چند وقت پیش با اشاره به شرایط جغرافیایی کشور و اثر این مسئله در گسترش مواد مخدر، گفت: ایران در همسایگی افغانستان به عنوان بزرگ‌ترین تولید کننده مواد مخدر جهان قرار دارد و عبور مواد مخدر تولید شده در افغانستان از ایران برای رسیدن به بازارهای جهانی، دسترسی به مواد مخدر را برای ایرانیان آسان‌‌تر کرده و باعث گسترش اعتیاد در ایران شده است.
همدلی-ستاره لطفی
به کانال صدای مردم در تلگرام بپیوندید
@sedayemardomdotnet
