زنان پیشگام ایرانی: معصومه کحال
دکتر معصومه کحال اولین نشریه زنان در ایران را هفتاد و پنج سال پس از انتشار «کاغذ اخبار» اولین نشریه ایرانی و چهارسال پس از مشروطه، منتشر کرده‌است.
سعادت پیرانی- گروه مطالعات زنان
«دیگر هیچ مردی حق توهین و تحقیر نمودن زنان را ندارد که زنان از حیث کفایت و ذکایت کمتر از مردان نیستند و احترام آن‌ها بیش از مردان است و هر مردی که تا به حال این را نفهمیده حساب خود را نموده، اندازه‌ی خود را بفهمد.» دانش، شماره سیزده، صفحه ۴
از زندگی و احوالات شخصی، مدیرمسئول و سردبیر این نشریه، اطلاع چندانی نداریم. جالب‌تر آنکه چشم پزشک بوده و به تعبیری اولین زن چشم پزشک ایران است. البته تحصیلات آکادمیک نداشته و در مدرسه مسیونری آمریکایی تحصیل کرده‌است. پس از آن طبابت را نزد پدرش، میرزا محمد حکیم باشی جدید الإسلام همدانی، فراگرفته‌است.
دکتر معصومه کحال اولین نشریه زنان در ایران را هفتاد و پنج سال پس از انتشار «کاغذ اخبار» اولین نشریه ایرانی و چهارسال پس از مشروطه، منتشر کرده‌است.
«دانش» سال ۱۲۸۹، هفته‌ای یک شماره در هشت صفحه منتشر می‌شد. دفتر روزنامه در خیابان علاءالدوله تهران بود. غیر از تهران و بعضی شهرها در خارج از کشور هم منتشر می‌شد. گواه آن، سر صفحه نشریه است که اشتراک سالانه را برای بلاد خارجه، هفت فرانک نوشته‌است. نشریه دانش عمر کوتاهی داشت. در شماره ۳۰ نوشت «دکتر کحال به علت گرمی هوا و کم مزاجی به شمیران رفته و نشریه تا دو ماه منتشر نمی شود.» اما این تعطیلی موقت او دائمی شد و پس از یازده ماه انتشار، متوقف شد.
نشریه بیشتر مضامین اخلاقی و اجتماعی داشت؛ با تکیه بر خانه‌داری و بچه‌داری. اما بر کسب دانش تأکید می‌کرد و هر زمان که مدرسه‌ای مخصوص دختران تأسیس می‌شد، خبرش در نشریه انعکاس پیدا می‌کرد. همچنین با انتشار ترجمه داستان‌های اروپایی، معرفی زنان مشهور و تاثیرگذار اروپایی و اخبار مشارکت سیاسی و اجتماعی آنان، قوانین مربوط به ازدواج و مذموم بودن تعدد زوجات و مشکلات ازدواج دختران کم سن و سال تلاش‌می‌کرد با رویکردی ملایم و به دور از موضع‌گیری‌های سیاسی، به مسائل و مشکلات خانواده بپردازد.
توجه به مسائل بهداشتی و سلامت زنان و کودکان در نشریه، کاملا مشهود است. از طریقه غذادادن به أطفال و دستور استفاده از ماسک ماست و خیار، تا حفظ سلامت به هنگام شیوع وبا و انتقاد از طب سنتی ایرانی در نشریه شرح داده شده‌است.
فعالان زن در آن زمان از دانش گلایه‌می‌کردند که به تحریم کالاهای وارداتی و ترویج منسوجات وطنی بی‌توجه است.
هر چند از زمان تولد و مرگ دکتر معصومه کحال اطلاعی در دست نیست اما از روی تنها تصویر موجود از او (با کلاه و لباس اروپائی) همراه پسرش در دفتر نشریه دانش که همزمان محل طبابتش هم بوده‌است، می‌توان او را زنی حدودا ۴۰ یا ۵۰ ساله دانست. زنی که اولین نشریه زنان را در ایران منتشر کرد و معتقد بود: « واجب است ابتدا در تکامل و ارتقای مادران و همشیرگان خودمان بکوشیم. مادران باید به طور قطعی بدانند که دنیا همواره بدین وضع کنونی باقی نخواهد‌ماند، چنانچه امروز را وضع صد سال قبل نمانده‌است. عالم همانا به سمت فضیلت و سعادت سیرمی‌کند و ماراست که وجدانا این قاعده را پذیرفته و بنابر آن حرکت کنیم. باید غیرت کرد که آینده ما پیروز و قابل افتخار شود….
به کانال صدای مردم در تلگرام بپیوندید
@sedayemardomdotnet
